અમદાવાદ અકસ્માત પછી વીમા કંપનીઓએ કેટલી રકમ ચૂકવવી પડશે? કલેઈમ રકમ કેવી રીતે નકકી થાય છે?
અમદાવાદ : ગુરુવારે ગુજરાતના અમદાવાદ એરપોર્ટ નજીક થયેલી એર ઇન્ડિયાની વિમાન દુર્ઘટના દેશનો અત્યાર સુધીનો સૌથી મોંઘો વિમાન દુર્ઘટના સાબિત થઈ શકે છે. વીમા કંપની અને એરલાઇન વચ્ચેના કરારને ધ્યાનમાં રાખીને આવી આશંકા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.
એવું માનવામાં આવે છે કે આ અકસ્માત પછી, વીમા કંપનીઓને ઉડ્ડયન વીમા દાવાના રૂપમાં અભૂતપૂર્વ રકમ ચૂકવવી પડી શકે છે. અમદાવાદ વિમાન દુર્ઘટનામાં, વિમાનમાં સવાર 242 લોકોમાંથી 241 લોકો મૃત્યુ પામ્યા હતા અને વિમાન સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યું હતું. આ અકસ્માતમાં ઘણા સામાન્ય લોકોએ પણ જીવ ગુમાવ્યા હતા.
વીમા કંપનીઓને કેટલા પૈસા ચૂકવવા પડી શકે છે?
ઉડ્ડયન ઉદ્યોગના નિષ્ણાતો જણાવે છે કે ક્રેશ થયેલ એર ઇન્ડિયાનું વિમાન બોઇંગ ડ્રીમલાઇનર 787-8 હતું. આ જેટના ક્રેશ સંબંધિત વીમા દાવા 210 મિલિયનથી 280 મિલિયનની વચ્ચે હોઈ શકે છે. ભારતીય ચલણમાં, આ રકમ રૂ.2,400 કરોડથી વધુ હોઈ શકે છે.
વિમાન વીમામાં શું શામેલ છે?
વિમાન અકસ્માતના કિસ્સામાં, એરલાઇન કંપનીઓ સામાન્ય રીતે વિમાન હલ વીમો, સ્પેરપાર્ટ્સ વીમો અને કાનૂની જવાબદારીઓ માટે વીમો લે છે. આ કિસ્સામાં, એર ઇન્ડિયા દ્વારા લેવામાં આવતો વીમો બંને ભાગોને આવરી લે છે –
એટલે કે વિમાનને નુકસાન અને મુસાફરોના મૃત્યુ. અહેવાલો અનુસાર, એર ઇન્ડિયાએ GIC RE અને Tata AIG સાથે તેના વિમાનનો વીમો કરાવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં, અકસ્માત પછી, વીમા દાવાની રકમ આ બંને કંપનીઓ દ્વારા ચૂકવવાની હોય છે.
વીમા દાવાની રકમ કેવી રીતે નક્કી થાય છે?
ઉડ્ડયન વીમા સાથે સંકળાયેલા નિષ્ણાતોના મતે, આવા કિસ્સાઓમાં વિમાનની જાહેર કિંમત વીમા કંપનીને જણાવવામાં આવે છે અને તેના આધારે નુકસાનનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવે છે.
આ અકસ્માતમાં સામેલ વિમાન (VT-ABN) 2013 મોડેલનું બોઇંગ 787 ડ્રીમલાઇનર હતું. તેનું વીમા મૂલ્ય વર્ષ 2021 માં લગભગ 115 મિલિયન હતું. જો કે, આ વર્ગના વિમાનનું વર્તમાન મૂલ્ય તેની ઉંમર અને ગોઠવણીના આધારે 211 થી 280 મિલિયનની વચ્ચે હોવાનું માનવામાં આવે છે.
યુદ્ધ અને આતંકવાદી હુમલાઓની અસરને કેવી રીતે આવરી લેવામાં આવે છે?
નિષ્ણાતો કહે છે કે એરલાઇન્સ સામાન્ય રીતે હલ વોર રિસ્ક ઇન્શ્યોરન્સ નામનું વધારાનું કવર પણ લે છે. જો કોઈ આતંકવાદી હુમલો અથવા યુદ્ધ જેવી પરિસ્થિતિને કારણે અકસ્માત થાય છે, તો આ કવર પણ સક્રિય થઈ શકે છે. જો કે, આ કિસ્સામાં આવી કોઈ પુષ્ટિ કરવામાં આવી નથી.
શું વીમા અને પુન:વીમા કંપનીઓ પર દબાણ વધશે?
આ અકસ્માતમાં સૌથી મોટો દાવો મુસાફરો અને તૃતીય પક્ષોને થયેલા નુકસાન માટે હશે. વિમાન રહેણાંક વિસ્તારમાં પડ્યું હોવાથી, તૃતીય પક્ષોને પણ નુકસાન થયું છે. આવા દાવા ઘણીવાર ઘણી વીમા અને પુનર્વીમા કંપનીઓ વચ્ચે વહેંચાયેલા હોય છે.
ટાટા ગ્રુપે કેટલી સહાયની જાહેરાત કરી છે?
એર ઇન્ડિયા હવે ટાટા ગ્રુપનો ભાગ હોવાથી, ગ્રુપે આ અકસ્માતમાં જીવ ગુમાવનારા દરેક મુસાફરના પરિવારને 1 કરોડ રૂપિયાના વચગાળાના વળતરની જાહેરાત કરી છે. જોકે, અંતિમ વળતર વીમા નિયમો હેઠળ નક્કી કરવામાં આવશે.
મુસાફરોના પરિવારોને વળતરની ગણતરી કેવી રીતે કરવામાં આવશે?
મૃતક મુસાફરોના પરિવારોને વળતર આપવાનો નિર્ણય મોન્ટ્રીયલ કન્વેશન 1999 હેઠળ લેવામાં આવશે, જેમાં ભારત 2009 માં જોડાયું હતું. આ મુજબ, એક વ્યક્તિ માટે 128,821 સ્પેશિયલ ડ્રોઇંગ રાઇટ્સ (SDR) સુધીનું વળતર આપી શકાય છે.
ઓક્ટોબર 2024 સુધીના દર મુજબ, આ રકમ પ્રતિ જઉછ લગભગ 1.33 ડોલર એટલે કે ભારતીય રૂપિયામાં લગભગ 120 રૂપિયા છે. એટલે કે, આ કિસ્સામાં, વીમા કંપનીઓએ પોતાનો જીવ ગુમાવનાર દરેક વ્યક્તિના પરિવારને એક કરોડ 54 લાખ સુધીની રકમ ચૂકવવી પડી શકે છે.
આનાથી વીમા ક્ષેત્ર પર શું અસર પડી શકે છે?
વીમા ઉદ્યોગના નિષ્ણાતો માને છે કે આ અકસ્માત ભારતના ઉડ્ડયન વીમા ક્ષેત્ર માટે એક મોટો વળાંક સાબિત થઈ શકે છે. હાલમાં, ભારતનું ઉડ્ડયન વીમા બજાર લગભગ 900 કરોડ રૂપિયાનું છે. મોટા દાવાઓ સામાન્ય રીતે ફરીથી વીમાકૃત હોય છે, પરંતુ આ અકસ્માતને કારણે ભવિષ્યમાં પ્રીમિયમ દરમાં વધારો થવાની સંભાવના છે.