ભારતીય વિદેશ મંત્રી જયશંકરે ગુરુવારે મોસ્કોમાં રશિયન વિદેશ મંત્રી સેરગેઈ લવરોવ સાથે મુલાકાત કરી હતી. આ પછી, તેમણે એક સંયુક્ત પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં કહ્યું કે ભારત રશિયન તેલનો સૌથી મોટો ખરીદદાર નથી, પરંતુ ચીન છે.
જયશંકરે વધુમાં કહ્યું- ‘યુરોપિયન યુનિયન (EU) રશિયા પાસેથી LNG (કુદરતી ગેસ) ખરીદવામાં મોખરે છે. તે જ સમયે, 2022 પછી રશિયા સાથે વેપાર વધારવામાં કેટલાક દક્ષિણ દેશો ભારત કરતા આગળ છે. તેમ છતાં, ભારત પરનો ઊંચો ટેરિફ સમજની બહાર છે.’ જયશંકરે રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિનને પણ મળ્યા. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે રશિયાથી તેલ ખરીદવા બદલ ભારત પર વધારાનો 25% ટેરિફ લાદ્યો છે, જે 27 ઓગસ્ટથી અમલમાં આવશે. ટ્રમ્પનું કહેવું છે કે ભારત દ્વારા તેલ ખરીદવાથી રશિયાને યુક્રેન યુદ્ધ લડવામાં મદદ મળી રહી છે. જયશંકરે ભારતની જરૂરિયાતોના આધારે રશિયન તેલ ખરીદવાને વાજબી ઠેરવ્યું. તેમણે કહ્યું કે બીજા વિશ્વયુદ્ધ પછી, ભારત અને રશિયા વચ્ચેના સંબંધો વિશ્વના સૌથી સ્થિર સંબંધોમાંના એક રહ્યા છે. બંને દેશો વેપારને સંતુલિત કરવા માટે ભારતથી રશિયામાં કૃષિ, દવા અને કપડાંની આયાત વધારવા સંમત થયા. જયશંકરે કહ્યું કે ભારત અને રશિયા વેપારમાં નોન-ટેરિફ સમસ્યાઓ દૂર કરવા અને નિયમનકારી સમસ્યાઓનું ટૂંક સમયમાં નિરાકરણ લાવવા માટે કામ કરશે. આનાથી ભારતની આયાત વધશે અને વેપાર ખાધ ઘટશે.
રશિયન રાજદ્વારી રોમન બાબુસ્કીને બુધવારે એક દિવસ પહેલા કહ્યું હતું કે રશિયન ક્રૂડ ઓઇલનો કોઈ વિકલ્પ નથી કારણ કે તે ખૂબ સસ્તું છે. તેમણે કહ્યું હતું કે- ભારતને રશિયન ક્રૂડ ઓઇલ પર લગભગ 5% ડિસ્કાઉન્ટ મળી રહ્યું છે. ભારત સમજે છે કે તેલ પુરવઠામાં ફેરફાર કરવાનો કોઈ વિકલ્પ નથી, કારણ કે તે તેનાથી મોટો નફો કમાઈ રહ્યો છે. રશિયાએ પણ ભારત પર અમેરિકાના દબાણને ખોટું ગણાવ્યું છે. ચીન પછી ભારત રશિયન તેલનો સૌથી મોટો ખરીદદાર છે. યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા, ભારત રશિયા પાસેથી ફક્ત 0.2% (68 હજાર બેરલ પ્રતિ દિવસ) તેલ આયાત કરતું હતું. મે 2023 સુધીમાં, તે વધીને 45% (20 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસ) થઈ ગયું, જ્યારે 2025માં જાન્યુઆરીથી જુલાઈ સુધીમાં, ભારત રશિયા પાસેથી દરરોજ 17.8 લાખ બેરલ તેલ ખરીદી રહ્યું છે. છેલ્લા બે વર્ષથી, ભારત દર વર્ષે 130 અબજ ડોલર (11.33 લાખ કરોડ રૂપિયા) થી વધુ મૂલ્યનું રશિયન તેલ ખરીદી રહ્યું છે.
બાબુસ્કિને કહ્યું – ભારત માટે આ એક પડકારજનક પરિસ્થિતિ છે, પરંતુ અમને ભારત સાથેના અમારા સંબંધોમાં વિશ્વાસ છે. અમને વિશ્વાસ છે કે બાહ્ય દબાણ છતાં, ભારત રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે જો ભારતીય માલ અમેરિકન બજારમાં ન જઈ શકે, તો તેઓ રશિયા જઈ શકે છે. જયશંકરે સેરગેઈ લવરોવ સાથેની મુલાકાતમાં રશિયન સેનામાં સેવા આપતા ભારતીયોનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે ઘણા ભારતીયોને મુક્ત કરવામાં આવ્યા છે, પરંતુ આવા કેટલાક કિસ્સા હજુ પણ બાકી છે. જયશંકરે યુક્રેન, પશ્ચિમ એશિયા અને અફઘાનિસ્તાન જેવા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી. ભારતે શાંતિ માટે વાતચીત અને રાજદ્વારી પર ભાર મૂક્યો.