ગુજરાતમાં નવી જંત્રીથી જમીન અને મિલકત બજારમાં મોટો ફેરફાર

ગુજરાત સરકારે રાજ્યમાં જમીન અને મિલકતોના બજાર મૂલ્યને વધુ વાસ્તવિક બનાવવા માટે નવી જંત્રી અમલમાં મૂકવાની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવી છે. વૈજ્ઞાનિક અને પારદર્શક પદ્ધતિથી તૈયાર થતી આ જંત્રી આગામી જાન્યુઆરીથી લાગુ કરવાની દિશામાં સરકાર આગળ વધી રહી છે. નવી જંત્રી અમલમાં આવતા રિયલ એસ્ટેટ ક્ષેત્રમાં મહત્વપૂર્ણ ફેરફારો જોવા મળશે.

સાથે સાથે સ્ટેમ્પ ડ્યુટી અને રજિસ્ટ્રેશન ફીથી રાજ્યની આવકમાં પણ વધારો થવાની શક્યતા વ્યક્ત કરવામાં આવી રહી છે.

વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિથી કરવામાં આવ્યું મૂલ્યાંકન

મહેસૂલ વિભાગના માર્ગદર્શન હેઠળ રાજ્યના શહેરી અને ગ્રામ્ય વિસ્તારોમાં જમીન તથા મિલકતોના વાસ્તવિક ભાવ જાણવા માટે વિશેષ સમિતિ રચવામાં આવી હતી. સમિતિએ ડેટા વિશ્લેષણ, સ્થળ પરના સર્વે અને બજારના પ્રવાહોનું ઊંડાણપૂર્વક અધ્યયન કર્યું છે. આ આધારે નવી જંત્રીના દરો નક્કી કરવામાં આવ્યા છે. નવા દરો વર્તમાન બજાર મૂલ્યને વધુ નજીક રહે તે રીતે ઘડાયા છે.

જૂની જંત્રીથી ઊભી થયેલી અસમાનતા

હાલ અમલમાં રહેલી જંત્રી લાંબા સમયથી બદલાઈ ન હોવાથી ઘણા વિસ્તારોમાં બજાર ભાવ અને સરકારી દર વચ્ચે મોટો તફાવત સર્જાયો હતો. આ કારણે મિલકતની ખરીદ-વેચાણ પ્રક્રિયામાં ગેરપારદર્શિતા વધી હતી. સરકારનું માનવું છે કે નવી જંત્રીથી આ અંતર ઘટશે. સાથે સાથે કાળા નાણાંના વ્યવહારો પર નિયંત્રણ લાવવામાં પણ મદદ મળશે.

નાગરિકો માટે યોગ્ય મૂલ્ય અને પારદર્શિતા

સરકારના જણાવ્યા મુજબ વૈજ્ઞાનિક જંત્રી અમલમાં આવતા સામાન્ય નાગરિકોને તેમની મિલકતનું યોગ્ય મૂલ્ય મળશે. વહીવટી પ્રક્રિયામાં સ્પષ્ટતા અને વિશ્વસનીયતા વધશે. ગુજરાત વિધાનસભાનું બજેટ સત્ર ફેબ્રુઆરીના બીજા સપ્તાહમાં યોજાવાની શક્યતા છે. તે પહેલાં, જાન્યુઆરી મહિનામાં જંત્રી અમલમાં મૂકવાની તૈયારી કરવામાં આવી રહી છે.

ભૂતકાળના અનુભવોથી શીખ

ગુજરાતમાં વર્ષ 2006માં જંત્રીના નવા દરો નક્કી થયા હતા અને 2008માં તેનો અમલ જાહેર થયો હતો. જોકે ભારે વધારાના કારણે વ્યાપક વિરોધ થયો હતો. બાદમાં સુધારા કરીને 18 એપ્રિલ 2011થી નવી જંત્રી લાગુ કરવામાં આવી હતી. આ અનુભવને ધ્યાનમાં રાખીને સરકાર વધુ સંતુલિત અભિગમ અપનાવી રહી છે.

તાજેતરના વિરોધ અને સુધારાની પ્રક્રિયા

લગભગ બાર વર્ષ પછી 13 એપ્રિલ 2023થી નવી જંત્રી અમલમાં મૂકવાની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. પરંતુ બિલ્ડર એસોસિએશન સહિત વિવિધ વર્ગોના વિરોધને કારણે તે અટકાવવામાં આવી હતી. ત્યારબાદ 20 નવેમ્બર 2024ના રોજ મુસદ્દા જંત્રી જાહેર કરી વાંધા અને સૂચનો મંગાવવામાં આવ્યા હતા. મળેલા પ્રતિસાદના આધારે જરૂરી સુધારાઓ કરવામાં આવ્યા છે.

જાન્યુઆરી 2026 સુધી અમલનો લક્ષ્‍ય

મહેસૂલ વિભાગના સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર સુધારેલી નવી જંત્રી જાન્યુઆરી 2026ના અંત સુધીમાં અમલમાં મૂકવાની યોજના છે. સરકાર ફેબ્રુઆરી 2026ના બજેટ સત્ર પહેલાં આ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવા ઇચ્છે છે. નિષ્ણાતો માને છે કે શરૂઆતમાં વ્યવહારો પર થોડો અસર પડી શકે છે. પરંતુ લાંબા ગાળે બજારમાં સ્થિરતા અને પારદર્શિતા આવશે.