કેન્દ્ર સરકારે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે હાલમાં ગાયને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી જાહેર કરવાનો તેનો કોઈ ઈરાદો નથી. કેન્દ્રીય સંસ્કૃતિ મંત્રી જી કિશન રેડ્ડીએ સોમવારે સંસદમાં આ માહિતી આપી હતી. તેમણે કહ્યું કે ભારતનું રાષ્ટ્રીય પ્રાણી વાઘ છે અને સરકાર ગાયને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી તરીકે માન્યતા આપવાનો ઇરાદો ધરાવતી નથી. રેડ્ડી ભાજપના સાંસદ ભગીરથ ચૌધરીના પ્રશ્નોના જવાબ આપી રહ્યા હતા. ચૌધરીએ પૂછ્યું હતું કે શું સરકાર ભારતીય સંસ્કૃતિના અભિન્ન અંગ ‘ગૌમાતા’ને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી તરીકે માન્યતા આપવા જઈ રહી છે?
કિશન રેડ્ડીએ જવાબ આપ્યો, ‘ભારત સરકારે વાઘ અને મોરને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી અને રાષ્ટ્રીય પક્ષી તરીકે માન્યતા આપી છે. આ બંને જીવોનો વન્ય જીવન (સંરક્ષણ) અધિનિયમ, 1972ની અનુસૂચિ-1માં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત સરકાર MoEF&CCના સત્તાવાર રેકોર્ડમાં દખલ કરી રહી નથી. મંત્રાલયે 30 મે 2011ના રોજ વાઘ અને મોરને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી અને રાષ્ટ્રીય પક્ષી તરીકે ફરીથી સૂચિત કર્યા હતા. તેને જોતા હાલના કાયદામાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવી રહ્યો નથી.
સંસ્કૃતિ મંત્રીને એ પણ પૂછવામાં આવ્યું કે શું અલ્હાબાદ અને જયપુર હાઈકોર્ટે ગાયને રાષ્ટ્રીય પ્રાણી જાહેર કરવાની પ્રક્રિયા ઝડપી બનાવવાનો આદેશ આપ્યો છે. આના પર, રેડ્ડીએ કહ્યું કે આ બાબતો રાજ્યના વિધાનસભા અધિકારીઓના હાથમાં છે. રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના પ્રયાસોને ધ્યાનમાં રાખીને, પશુપાલન અને ડેરી વિભાગ પશુઓની સ્વદેશી જાતિઓના વિકાસ અને સંરક્ષણ માટે રાષ્ટ્રીય ગોકુલ મિશનનો અમલ કરી રહ્યું છે. આ મિશનનો ઉદ્દેશ્ય દેશમાં પશુઓ સહિત સ્વદેશી જાતિઓની સંખ્યામાં વધારો કરવાનો છે. આ સાથે ગાય અને તેના સંતાનો સહિતના પ્રાણીઓના રક્ષણ માટે ભારતીય પશુ કલ્યાણ બોર્ડની પણ સ્થાપના કરવામાં આવી છે.
બીજી તરફ, લોકસભાએ સોમવારે ‘નેશનલ રિસર્ચ ફાઉન્ડેશન બિલ, 2023’ પસાર કરી દીધું. તેમાં દેશભરની યુનિવર્સિટીઓમાં સંશોધન માટે ભંડોળ પૂરું પાડવા માટે રાષ્ટ્રીય ફાઉન્ડેશનની સ્થાપના કરવાની જોગવાઈ છે. ગૃહમાં ટૂંકી ચર્ચા અને વિજ્ઞાન અને ટેક્નોલોજી પ્રધાન જિતેન્દ્ર સિંહના જવાબ પછી, બિલને ધ્વનિ મતથી મંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું. ચર્ચા દરમિયાન અનેક વિરોધ પક્ષોના સભ્યો ગૃહમાં હાજર ન હતા. નીચલા ગૃહમાં સંક્ષિપ્ત ચર્ચાના જવાબમાં, સિંહે કહ્યું કે આ બિલ માનવ સંસાધન અને નાણાંનું લોકશાહીકરણ કરવાનો છે.