દરેક દેશની સુરક્ષા માટે તેની ગુપ્તચર એજન્સીઓ કરોડરજ્જુ સમાન હોય છે. આ એવી સંસ્થાઓ છે જે પડછાયામાં રહીને કામ કરે છે, દુશ્મનોની દરેક હિલચાલ પર નજર રાખે છે અને દેશને કોઈ પણ આફતથી બચાવવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ રહે છે. તેમની કામગીરી એટલી ગુપ્ત હોય છે કે સામાન્ય લોકોને તેની જાણ પણ નથી હોતી, છતાં તેમના કારનામા દુનિયાભરમાં ચર્ચાય છે.
આ ગુપ્તચર એજન્સીઓ માત્ર માહિતી એકઠી નથી કરતી, પરંતુ જરૂર પડ્યે ગુપ્ત ઓપરેશનો પણ પાર પાડે છે, જેનાથી દુશ્મનોનાં ગાતરાં ગળી જાય છે. ચાલો, આજે આપણે દુનિયાની એવી ટોચની 10 ગુપ્તચર એજન્સીઓ વિશે જાણીએ, જેમના નામ સાંભળીને દુશ્મનોને પણ પરસેવો છૂટી જાય છે.
01 RAW: રિસર્ચ એન્ડ એનાલિસિસ વિંગ (RAW)ની સ્થાપના 1968 માં થઈ હતી. તેનું મુખ્ય મથક નવી દિલ્હીમાં છે. RAW પાસે વિદેશી બાબતો, ગુનેગારો અને આતંકવાદીઓ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી છે. ઇન્ટેલિજન્સ બ્યુરો (IB) દેશની સુરક્ષા માટે પણ કામ કરે છે. આ બંને એજન્સીઓએ સાથે મળીને ઘણા મોટા આતંકવાદી હુમલાઓને નિષ્ફળ બનાવ્યા છે.
02 ISI: ઇન્ટર સર્વિસ ઇન્ટેલિજન્સ (ISI) એ પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર સંસ્થા છે. ISIની સ્થાપના 1948 માં થઈ હતી. અમેરિકન ક્રાઈમ રિપોર્ટ અનુસાર, ISI ને સૌથી શક્તિશાળી એજન્સી તરીકે વર્ણવવામાં આવી હતી. જોકે, ISI પર દરરોજ આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપવાનો આરોપ પણ મૂકવામાં આવે છે. ભારતમાં થયેલા ઘણા આતંકવાદી હુમલાઓમાં ISI એજન્ટો સામેલ હોવાનું કહેવાય છે. તેનું મુખ્ય મથક ઇસ્લામાબાદમાં આવેલું છે.
03 CIA: સેન્ટ્રલ ઇન્ટેલિજન્સ એજન્સી (CIA) એ યુએસ ગુપ્તચર એજન્સી છે. તેની સ્થાપના 1947 માં તત્કાલીન રાષ્ટ્રપતિ હેરી એસ ટ્રુમને કરી હતી. CIA ચાર ભાગમાં વહેંચાયેલું છે. તેનું મુખ્ય મથક વોશિંગ્ટન નજીક આવેલું છે. CIA રાષ્ટ્રીય ગુપ્તચર નિયામકને રિપોર્ટ કરે છે. 2013 માં, વોશિંગ્ટન પોસ્ટે CIA ને સૌથી વધુ બજેટ ધરાવતી ગુપ્તચર એજન્સી તરીકે વર્ણવ્યું હતું. CIA દેશની સુરક્ષા માટે કામ કરે છે, જેમાં સાયબર ગુના અને આતંકવાદને રોકવાનો સમાવેશ થાય છે.
04 MI6: મિલિટરી ઇન્ટેલિજન્સ સેક્શન-6 (MI6) એ યુનાઇટેડ કિંગડમની ગુપ્તચર એજન્સી છે. સૌથી જૂની ગુપ્તચર એજન્સીઓમાંની એક, MI6 ની સ્થાપના 1909માં થઈ હતી. MI6 સંયુક્ત ગુપ્તચર, સંરક્ષણ અને સરકાર સાથે માહિતી શેર કરવા જેવા કાર્યો કરે છે. દેશની તમામ સંસ્થાઓ પર નજર રાખવાની જવાબદારી પણ MI6 ની છે.
05 MSS: ચીનની ગુપ્તચર એજન્સી, રાજ્ય સુરક્ષા મંત્રાલય (MSS), 1983 માં બનાવવામાં આવી હતી. આ એજન્સી કાઉન્ટર ઇન્ટેલિજન્સ ઓપરેશન્સ અને વિદેશી ગુપ્તચર ઓપરેશન્સ ચલાવવા માટે જવાબદાર છે.
06 BND: જર્મનીની ગુપ્તચર એજન્સીની રચના 1956 માં થઈ હતી. BND ને આધુનિક ટેકનોલોજીથી સજ્જ વિશ્વની શ્રેષ્ઠ ગુપ્તચર એજન્સી માનવામાં આવે છે. તેનું મુખ્ય મથક મ્યુનિક નજીક પુલ્લાચમાં છે.
07 ASIS: ઓસ્ટ્રેલિયન સિક્રેટ ઇન્ટેલિજન્સ સર્વિસ (ASIS) એ ઓસ્ટ્રેલિયાની ગુપ્તચર એજન્સી છે. તેની સ્થાપના ૧૩ મે ૧૯૫૨ના રોજ થઈ હતી. તેનું મુખ્ય મથક ઓસ્ટ્રેલિયાના કેનબેરામાં આવેલું છે. ASISની સરખામણી યુએસ CIA અને યુકે ગુપ્તચર એજન્સી MI-6 સાથે કરવામાં આવે છે.
08 FSB: ફેડરલ સિક્યુરિટી સર્વિસ (FSB) એ રશિયાની ગુપ્તચર એજન્સી છે. તેની સ્થાપના ૧૨ એપ્રિલ ૧૯૯૫ના રોજ થઈ હતી. FSBનું મુખ્ય મથક મોસ્કોમાં છે. ગુપ્ત માહિતી સંબંધિત બાબતો ઉપરાંત, FSB સરહદ સંબંધિત બાબતો પર પણ નજર રાખે છે.
09 મોસાદ: ઇઝરાયલની ગુપ્તચર એજન્સી મોસાદને વિશ્વની શ્રેષ્ઠ ગુપ્તચર એજન્સીઓમાંની એક ગણવામાં આવે છે. મોસાદની સ્થાપના 1949માં થઈ હતી. મોસાદ મુખ્યત્વે દેશની સુરક્ષાના હેતુથી આતંકવાદ વિરોધી કામગીરી અને ગુપ્ત કામગીરી કરે છે.
10 DGSE: ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ફોર એક્સટર્નલ સિક્યુરિટી (DGSE) એ ફ્રાન્સની ગુપ્તચર એજન્સી છે. ફ્રેન્ચ સરકાર માટે વિદેશમાંથી ગુપ્ત માહિતી એકત્રિત કરવા માટે 1982 માં DGSE ની રચના કરવામાં આવી હતી. DGSE નું મુખ્ય મથક પેરિસમાં છે.
વિશ્વની આ ટોચની ગુપ્તચર એજન્સીઓ માત્ર કાગળ પરના નામ નથી, પરંતુ એવા શક્તિશાળી એકમો છે જેમના ઓપરેશનો અને જાસૂસો અદ્રશ્ય રહીને દેશોની સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરે છે. તેમની કામગીરી રહસ્યમયી હોય છે, પણ તેના પરિણામો દુનિયાના રાજકારણ અને સુરક્ષા પર ઊંડી અસર કરે છે. આ એજન્સીઓ આતંકવાદ સામે લડવાથી લઈને રાષ્ટ્રીય હિતોનું રક્ષણ કરવા સુધીના અનેક કાર્યો કરે છે.