ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે છેલ્લા 72 કલાકથી લડાઈ ચાલી રહી છે. રવિવારે ઈઝરાયલે ઈરાની વિદેશ મંત્રાલય પર હુમલો કર્યો હતો. જેમાં ઘણા લોકો ઘાયલ થયા હતા. આના એક દિવસ પહેલા ઈરાની સંરક્ષણ મંત્રાલય પર પણ હુમલો થયો હતો. ઈરાનના આરોગ્ય મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે ઇઝરાયલી હુમલામાં અત્યાર સુધીમાં 224 લોકો માર્યા ગયા છે, જ્યારે 1,277 થી વધુ ઘાયલ થયા છે. તે જ સમયે, યુએસ સ્થિત માનવ અધિકાર કાર્યકર્તા જૂથે દાવો કર્યો છે કે ઈરાનમાં 406 લોકો માર્યા ગયા છે. ઈરાને ઈઝરાયલ પર સેંકડો મિસાઈલો પણ છોડી છે. આ હુમલાઓમાં 14 લોકો માર્યા ગયા હતા અને 380 ઘાયલ થયા હતા.
આ દરમિયાન ઈરાને કહ્યું કે પાકિસ્તાને તેને ગેરંટી આપી છે કે જો ઈઝરાયલ તેહરાન પર પરમાણુ હુમલો કરશે તો તે ઈઝરાયલ પર પરમાણુ હુમલો કરશે. આ દરમિયાન અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે રવિવારે તેમના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ‘ટ્રુથ સોશિયલ’ પર દાવો કર્યો હતો કે બંને દેશો વચ્ચે ટૂંક સમયમાં એક કરાર થશે. ટ્રમ્પે કહ્યું કે જેમ તેમણે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધવિરામ લાવ્યો, તેવી જ રીતે તેઓ ઇઝરાયલ-ઈરાન યુદ્ધ પણ બંધ કરશે. ઇઝરાયલી હુમલાઓ વચ્ચે ભારતે ઈરાનમાં ફસાયેલા પોતાના વિદ્યાર્થીઓને બહાર કાઢવાના પ્રયાસો શરૂ કર્યા છે.
હાલમાં ઈરાનમાં 10,000 ભારતીયો છે, જેમાંથી મોટી સંખ્યામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ છે. ભારતીય વિદેશ મંત્રાલયે કહ્યું- અમારા રાજદ્વારીઓ ઈરાનમાં વિદ્યાર્થીઓને સલામત સ્થળોએ ખસેડવામાં મદદ કરી રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું- તેહરાનમાં ભારતીય દૂતાવાસ સતત સુરક્ષા પરિસ્થિતિ પર નજર રાખી રહ્યું છે, અને ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ સાથે સંપર્કમાં છે. દૂતાવાસની મદદથી, વિદ્યાર્થીઓને ઈરાનમાં સલામત સ્થળોએ લઈ જવામાં આવી રહ્યા છે. ઇઝરાયલના સંરક્ષણ પ્રધાન ઇઝરાયલ કાટ્ઝે ફરી એકવાર ઇરાનને ધમકી આપી છે. ટાઇમ્સ ઓફ ઇઝરાયલ અનુસાર, તેમણે સોમવારે કહ્યું હતું કે તેહરાનના લોકોને ઇરાનના હુમલાનું પરિણામ ભોગવવું પડશે.
ઇઝરાયલના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર (NSA) તઝાચી હાનેગ્બીએ જણાવ્યું હતું કે ઈરાન પાસે હજુ પણ હજારો બેલિસ્ટિક મિસાઇલો છે. પહેલા લશ્કરી નિષ્ણાતો અંદાજ લગાવી રહ્યા હતા કે ઈરાન પાસે 2000 બેલિસ્ટિક મિસાઇલો છે પરંતુ હવે તેમની પાસે ફક્ત 500 બેલિસ્ટિક મિસાઇલો બાકી છે. NSA હાનેગ્બીએ આને ખોટું ગણાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે ઈરાન પાસે અંદાજ કરતાં વધુ બેલિસ્ટિક મિસાઈલો છે. હાનેગ્બીએ કહ્યું, “આ યુદ્ધ એટલું મોટું નથી કે તે ઈરાનના ખતરાને હંમેશા માટે સમાપ્ત કરી દે.” પાકિસ્તાને ઇઝરાયલ સામેના હુમલામાં ઇરાનને ટેકો આપવાના દાવાને ફગાવી દીધો છે.
ઇરાનના રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડના કમાન્ડર અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પરિષદના સભ્ય જનરલ મોહસેન રાજાઇએ રવિવારે દાવો કર્યો હતો કે જો ઇઝરાયલ ઇરાન પર પરમાણુ બોમ્બનો ઉપયોગ કરશે, તો પાકિસ્તાન પણ ઇઝરાયલ પર પરમાણુ બોમ્બ હુમલાથી જવાબ આપશે.પાકિસ્તાનના સંરક્ષણ પ્રધાન ખ્વાજા આસિફે આ દાવાને ફગાવી દીધો અને કહ્યું કે ઇસ્લામાબાદે આવું કંઈ કહ્યું નથી. જોકે, તેમણે કહ્યું કે પાકિસ્તાન ઈરાનની સાથે છે.
ઈરાને ઈઝરાયલની ગુપ્તચર એજન્સી મોસાદ માટે જાસૂસી કરવાના આરોપમાં એક વ્યક્તિને ફાંસી આપી દીધી છે. ઈરાનની સમાચાર એજન્સીએ અહેવાલ આપ્યો છે કે મૃતકની ઓળખ ઈસ્માઈલ ફેકરી તરીકે થઈ છે. ઈરાને આ અઠવાડિયે જાસૂસીના આરોપમાં 9 લોકોની ધરપકડ કરી છે. ગઈકાલે રાત્રે ઈરાની મિસાઈલ હુમલા બાદ આજે ઈઝરાયલમાં અમેરિકી દૂતાવાસ અને કોન્સ્યુલેટ બંધ રહેશે. દૂતાવાસે સુરક્ષા ચેતવણીમાં આ અંગે માહિતી આપી હતી. આમાં, અમેરિકી સરકારી કર્મચારીઓ અને તેમના પરિવારોને સુરક્ષિત સ્થળોએ રહેવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે.
ઈરાનની પોલીસે કહ્યું છે કે તેમણે અલગ અલગ કાર્યવાહીમાં ઇઝરાયલી ગુપ્તચર એજન્સી મોસાદના બે એજન્ટોની ધરપકડ કરી છે. તેમની પાસેથી મોટી માત્રામાં વિસ્ફોટકો જપ્ત કરવામાં આવ્યા છે. પોલીસ પ્રવક્તા સઈદ મોન્ટાજેર અલ-મહદીએ જણાવ્યું હતું કે આ બે એજન્ટોની તેહરાન નજીકના ફશાફુઇયેહ વિસ્તારમાંથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. તેમની પાસેથી 200 કિલોથી વધુ વિસ્ફોટકો, 23 ડ્રોન, લોન્ચર અને અન્ય લશ્કરી સાધનો જપ્ત કરવામાં આવ્યા હતા. એક નિસાન પિકઅપ ટ્રક પણ જપ્ત કરવામાં આવી હતી. ઈરાનનું કહેવું છે કે ઈઝરાયલી એજન્ટોએ ઈરાનની અંદર અરાજકતા ફેલાવવાના પ્રયાસો તેજ કર્યા છે. રવિવારે, અલ્બોર્ઝ પ્રાંતમાં પણ બે લોકોની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. તેમના પર મોસાજ સાથે સંકળાયેલા હોવાનો પણ આરોપ છે. શનિવારે અગાઉ, ઈરાને યઝદ પ્રાંતમાં 5 લોકોની ધરપકડ કરી હતી. તેમના પર ઇઝરાયલને ટેકો આપવા અને ફોટા પાડવાનો આરોપ છે.
ઇઝરાયલમાં અમેરિકાના રાજદૂત માઇક હુકાબીએ જણાવ્યું હતું કે રવિવારના હુમલામાં તેલ અવીવમાં આવેલા વાણિજ્ય દૂતાવાસ પર ઇરાની મિસાઇલના ટુકડા પડ્યા હતા. પરંતુ કોઈને ઈજા થઈ નથી. દૂતાવાસે કહ્યું કે તે હાલમાં અમેરિકનોને દેશ છોડવામાં મદદ કરી શકતું નથી.ઈરાને ઈઝરાયલમાં બાની બ્રાક પર પણ મિસાઈલ હુમલો કર્યો છે. આમાં 80 વર્ષીય વ્યક્તિનું મોત થયું છે. આ સાથે, સોમવારે ઈઝરાયલમાં મૃત્યુઆંક ૫ પર પહોંચી ગયો છે. સોમવારે સવારે ઈરાને ઈઝરાયલના પેટાહ ટિકવા પર 4 બેલિસ્ટિક મિસાઈલથી હુમલો કર્યો હતો. આમાં 4 લોકો માર્યા ગયા હતા, જ્યારે 67 લોકો ઘાયલ થયા હતા. ઇઝરાયલી વાયુસેનાએ તેહરાનમાં ઈરાનના કુદ્સ ફોર્સના મુખ્યાલય પર હુમલો કર્યો છે. આ હુમલો ચોક્કસ ગુપ્ત માહિતીના આધારે કરવામાં આવ્યો હતો, જેમાં વાયુસેનાના લડાકુ વિમાનોએ ઈરાની સેના અને રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ્સના આ બેઝને નિશાન બનાવ્યો હતો.
એવું કહેવાય છે કે આ મુખ્યાલયમાંથી, કુદ્સ ફોર્સના સભ્યો મધ્ય પૂર્વમાં ફેલાયેલા ઈરાની નેટવર્ક દ્વારા ઇઝરાયલ વિરુદ્ધ આતંકવાદી હુમલાઓનું આયોજન કરી રહ્યા હતા. ટાઈમ્સ ઓફ ઈઝરાયલના અહેવાલ મુજબ, ઈરાનના સુપ્રીમ લીડર આયાતુલ્લાહ અલી ખામેનીને તેહરાનના ઉત્તર-પૂર્વ વિસ્તારમાં એક બંકરમાં ખસેડવામાં આવ્યા છે. તેઓ હાલમાં તેમના પરિવાર સાથે લાવિઝાનમાં સુરક્ષિત સ્થળે છે. અગાઉ પણ, જ્યારે ઈરાને એપ્રિલ અને ઓક્ટોબર 2024 માં ઇઝરાયલ પર હુમલો કર્યો હતો, ત્યારે ખામેનીએ આવા જ બંકરમાં આશરો લીધો હતો. ઇઝરાયલી સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પહેલા દિવસના હુમલામાં ખામેનીને જાણી જોઈને નિશાન બનાવવામાં આવ્યા ન હતા, જેથી તેમને તેમના પરમાણુ કાર્યક્રમને બંધ કરવાની છેલ્લી તક આપી શકાય.
છેલ્લા 3 દિવસથી ચાલી રહેલા ઇઝરાયલી હુમલાઓ બાદ ઈરાનમાં પરિસ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે. સીએનએનના અહેવાલ મુજબ, શહેરના પેટ્રોલ પંપો પર ગાડીઓની લાંબી કતારો લાગી ગઈ છે. લોકો ડરી ગયા હતા અને શહેર છોડવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, ફક્ત તેહરાનમાં જ 200 થી વધુ લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા છે. એક વ્યક્તિએ રોઇટર્સને જણાવ્યું હતું કે ઘણી વખત લાઇનોમાં ઉભા રહેવા છતાં પણ પેટ્રોલ મેળવવું મુશ્કેલ છે કારણ કે ઇંધણનો પુરવઠો મર્યાદિત છે. તેહરાનના એક રહેવાસીએ જણાવ્યું કે લોકો પાસે બોમ્બ ધડાકાથી બચવા માટે કોઈ સુરક્ષિત જગ્યા નથી. આખા શહેરમાં કોઈ આશ્રયસ્થાન નથી જ્યાં લોકો દોડીને પોતાનો જીવ બચાવી શકે. ઘણા લોકો ઉત્તર તરફ કેસ્પિયન સમુદ્ર તરફ જઈ રહ્યા છે, જે પ્રમાણમાં શાંત અને દૂરનો વિસ્તાર છે. પરંતુ રસ્તાઓ એટલા જામ છે કે ત્યાં પહોંચવું પણ મુશ્કેલ બની ગયું છે. રવિવારે ઇઝરાયલે શસ્ત્રો બનાવતા વિસ્તારોની નજીક રહેતા લોકોને તાત્કાલિક સ્થળાંતર કરવાની ચેતવણી આપી હતી કારણ કે ખતરો વધુ વધી શકે છે.
ઈરાન-ઈઝરાયલ સંઘર્ષને કારણે રવિવારે તેલના ભાવમાં વધુ વધારો થયો હતો. ગયા અઠવાડિયામાં અત્યાર સુધીમાં તેમાં કુલ 7%નો વધારો થયો છે. અમેરિકામાં તેલના ભાવ 1.2% વધીને $73.85 પ્રતિ બેરલ થયા છે, જ્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે વપરાતા બ્રેન્ટ ક્રૂડના ભાવ 1% વધીને $75 પ્રતિ બેરલ થયા છે. સોમવારે સવારે, ઇઝરાયલના દરિયાકાંઠાના શહેર હાઇફામાં પ્રચંડ વિસ્ફોટો થયા. વિસ્ફોટોથી ઇમારતોને નુકસાન થયું અને કેટલીક જગ્યાએ આગ લાગી. ઇઝરાયલી સરકારે કહ્યું કે આ હુમલાઓ ઇરાન દ્વારા છોડવામાં આવેલી નવી મિસાઇલોને કારણે થયા હતા. એક વીડિયોમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે મિસાઇલો હાઇફામાં એક તેલ રિફાઇનરી નજીક પડી હતી. આ યુદ્ધથી તેલ નિકાસ ખોરવાઈ જવાની આશંકા વ્યક્ત થઈ છે. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો આ સંઘર્ષ વધુ વધશે, તો તે વિશ્વના સૌથી મહત્વપૂર્ણ તેલ માર્ગ, હોર્મુઝ સ્ટ્રેટને અસર કરી શકે છે, જે વિશ્વભરમાં તેલના પુરવઠાને જોખમમાં મૂકી શકે છે.
શનિવારે અગાઉ ઈરાને યઝદ પ્રાંતમાં 5 લોકોની ધરપકડ કરી હતી. તેમના પર ઇઝરાયલને ટેકો આપવા અને ફોટા પાડવાનો આરોપ છે. વાતચીત દરમિયાન તેમણે કહ્યું કે ઈરાનનો મુદ્દો વાતચીત અને સમજણ દ્વારા ઉકેલવો જોઈએ. જોકે, તેમણે યુદ્ધવિરામની અપીલ કરી ન હતી. વોન ડેર લેયેને કહ્યું કે તે નેતન્યાહૂ સાથે સંમત છે કે ઈરાન પાસે કોઈપણ સંજોગોમાં પરમાણુ શસ્ત્રો ન હોવા જોઈએ. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ભલે તેમણે અગાઉ ગાઝા પર ઇઝરાયલી હુમલાઓની ટીકા કરી હતી, પરંતુ જો ઇરાન આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ નિયમોનું પાલન ન કરે તો ઇઝરાયલને પોતાનો બચાવ કરવાનો અધિકાર છે. EU પ્રમુખ લેયેન હાલમાં કેનેડામાં G7 દેશોની બેઠકમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. તેમણે કહ્યું કે આ બેઠકમાં ઇઝરાયલ-ઈરાન તણાવ અને રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ જેવા મુદ્દાઓ પર પણ ચર્ચા કરવામાં આવશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ઈરાન દ્વારા બનાવેલા ડ્રોન અને બેલિસ્ટિક મિસાઈલોનો ઉપયોગ હવે યુક્રેન અને ઇઝરાયલ બંનેમાં હુમલાઓમાં થઈ રહ્યો છે. તેથી, આ જોખમોનો સામનો સાથે મળીને કરવો પડશે.