નવી દિલ્હી, 21 ઓગસ્ટ 2025: કેન્દ્ર સરકારે વસ્તુ અને સેવા કર (જીએસટી)ના દરોમાં મોટા પાયે સુધારણા કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો, જેને રાજ્યોના નાણામંત્રીઓના સમૂહ (GoM) દ્વારા મંજૂરી આપવામાં આવી છે. બિહારના નાયબ મુખ્યમંત્રી સમ્રાટ ચૌધરીની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી છ સભ્યોની મંત્રી સમૂહની બેઠકમાં આ મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લેવાયો છે. હાલની ચાર દરોની સિસ્ટમ (5%, 12%, 18% અને 28%)ને બદલીને નવી બે દરોની સિસ્ટમ લાગુ કરવાનો નિર્ણય લેવાયો છે.
નવી જીએસટી દરોની સિસ્ટમ
કેન્દ્ર સરકારના પ્રસ્તાવ મુજબ, હવે જીએસટીના 12% અને 28%ના સ્લેબ નાબૂદ કરવામાં આવશે. તેના બદલે માત્ર બે દરો – 5% અને 18% – લાગુ કરવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, તમાકુ અને પાન મસાલા જેવી હાનિકારક વસ્તુઓ પર 40%નો ખાસ દર લાગુ કરવાની યોજના છે.
આ નવી સિસ્ટમ હેઠળ, જરૂરી વસ્તુઓ પર 5%નો ટેક્સ લાગશે, જ્યારે સામાન્ય વસ્તુઓ પર 18%નો ટેક્સ લાગશે. આ સુધારણાનો હેતુ ટેક્સ સિસ્ટમને સરળ અને પારદર્શક બનાવવાનો છે, જેનાથી સામાન્ય નાગરિકો, ખેડૂતો, મધ્યમ વર્ગ અને સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSME)ને રાહત મળશે.
નાણામંત્રીનું નિવેદન
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે જણાવ્યું હતું કે, “જીએસટી દરોને તર્કસંગત બનાવવાથી સામાન્ય નાગરિકો, ખેડૂતો, મધ્યમ વર્ગ અને MSMEને વધુ રાહત મળશે. આ ઉપરાંત, આ સુધારણા એક સરળ અને પારદર્શક ટેક્સ વ્યવસ્થા સુનિશ્ચિત કરશે.”
હાલની જીએસટી સિસ્ટમ
વર્તમાન સમયમાં, જીએસટીના ચાર દરો – 5%, 12%, 18% અને 28% – લાગુ છે. ખાદ્ય અને આવશ્યક વસ્તુઓ પર શૂન્ય અથવા 5%નો ટેક્સ લાગે છે, જ્યારે વૈભવી અને હાનિકારક વસ્તુઓ પર 28%નો ટેક્સ લાગે છે, જેની સાથે સેસ પણ ઉમેરાય છે. નવી સિસ્ટમ આ બધાને સરળ બનાવશે અને ટેક્સના બે મુખ્ય સ્લેબ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
આગળના પગલાં
આ પ્રસ્તાવને હવે જીએસટી કાઉન્સિલની બેઠકમાં અંતિમ મંજૂરી માટે રજૂ કરવામાં આવશે. આ સુધારણાઓ લાગુ થશે તો ભારતની ટેક્સ સિસ્ટમમાં મોટો બદલાવ જોવા મળશે, જેનો લાભ અર્થતંત્રના વિવિધ વર્ગોને મળશે.