વિદેશ મંત્રી જયશંકરે કહ્યું કે ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે વેપાર અંગે હજુ પણ વાતચીત ચાલી રહી છે અને તેમની વચ્ચે કોઈ “ઝઘડો” થયો નથી. શનિવારે નવી દિલ્હીમાં ઇકોનોમિક ટાઇમ્સ વર્લ્ડ લીડર્સ ફોરમ 2025માં બોલતા, જયશંકરે કહ્યું કે ભારત ખેડૂતો અને નાના ઉત્પાદકોના હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને નિર્ણયો લઈ રહ્યું છે. રશિયન તેલ ખરીદવા અંગે તેમણે કહ્યું કે ભારત તેના રાષ્ટ્રીય હિતને ધ્યાનમાં રાખીને નિર્ણયો લેશે. રશિયન તેલ ઊંચા ભાવે વેચવાના આરોપ અંગે તેમણે કહ્યું કે જો કોઈ દેશને ભારત પાસેથી તેલ ખરીદવામાં સમસ્યા હોય તો તેણે તે ખરીદવું જોઈએ નહીં. ભારત કોઈ પણ દેશને આવું કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યું નથી. ટેરિફ વિવાદ પર બોલતા, જયશંકરે વેપાર, રશિયન તેલ ખરીદી અને ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે મધ્યસ્થી સહિત ત્રણ મુદ્દાઓ પર વાત કરી .
ભારત-પાકિસ્તાન સંઘર્ષના મુદ્દા પર જયશંકરે કહ્યું કે અમે પાકિસ્તાન સાથેના અમારા સંબંધોમાં મધ્યસ્થી સ્વીકારતા નથી. તેમણે કહ્યું- જ્યારે મધ્યસ્થીનો વિરોધ કરવાની વાત આવે છે, ત્યારે અમે ખૂબ જ સ્પષ્ટ છીએ. હકીકતમાં, ટ્રમ્પે મે મહિનામાં થયેલા ભારત-પાકિસ્તાન સંઘર્ષમાં યુદ્ધવિરામ લાવવાનો ઘણી વખત દાવો કર્યો છે. જોકે, ભારતે હંમેશા તેનો ઇનકાર કર્યો છે. જયશંકરે કહ્યું- જ્યારે કોઈ સંઘર્ષ થાય છે, ત્યારે દેશો એકબીજા સાથે વાત કરે છે. અમેરિકા અને અન્ય દેશોએ પણ ફોન કર્યા, આ કોઈ રહસ્ય નથી. મારા બધા ફોન કોલ્સ મારા X એકાઉન્ટ પર છે. જેમ કે ઇઝરાયલ-ઈરાન કે રશિયા-યુક્રેન કટોકટી દરમિયાન મેં કરેલા કોલ્સ. આજના વૈશ્વિક સંબંધોમાં આ સામાન્ય છે. પરંતુ એમ કહેવું કે ભારત-પાકિસ્તાન કરાર તેમના કારણે થયો તે ખોટું છે.
જયશંકરે વધુમાં કહ્યું કે અમેરિકા પાકિસ્તાન સાથેના તેના જૂના સંબંધો ભૂલી રહ્યું છે. તેમણે યાદ અપાવ્યું કે વિશ્વનો સૌથી ખતરનાક આતંકવાદી લાદેન 2011 માં પાકિસ્તાનના એબોટાબાદ શહેરમાં મળી આવ્યો હતો. જયશંકરે કહ્યું- અમેરિકા અને પાકિસ્તાનનો ઇતિહાસ છે, અને તેઓ તેને વારંવાર અવગણે છે. આ પહેલી વાર નથી. કેટલાક દેશો સુવિધા માટે રાજકારણ કરે છે, જેના કેટલાક વ્યૂહાત્મક ફાયદા હોઈ શકે છે.
જયશંકરે કહ્યું કે જ્યારે આપણે અમેરિકા-પાકિસ્તાન સંબંધોને આગળ વધતા જોઈએ છીએ, ત્યારે ભારત અમેરિકા સાથેના તેના સંબંધો કેટલા મજબૂત છે અને તેમને શું સુસંગત રાખે છે તેના પર ધ્યાન આપે છે. જયશંકરે કહ્યું કે તેઓ ભારત શું છે, તેની શક્તિઓ શું છે અને ભારત-અમેરિકા સંબંધોના મહત્વ અને સુસંગતતાથી સંપૂર્ણપણે વાકેફ છે. આ વિચાર અને આત્મવિશ્વાસ તેમના વલણ અને પ્રતિક્રિયાને નિર્ધારિત કરે છે.
ટ્રમ્પ વિશે વાત કરતા જયશંકરે કહ્યું કે આજ સુધી કોઈ રાષ્ટ્રપતિ એવા નથી થયા જેમણે ટ્રમ્પની જેમ વિદેશ નીતિ ચલાવી હોય. જયશંકરે તેને એક મોટો ફેરફાર ગણાવ્યો જે ફક્ત ભારત પૂરતો મર્યાદિત નથી. તેમણે કહ્યું કે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પની દુનિયા સાથે, તેમના પોતાના દેશ સાથે પણ, વ્યવહાર કરવાની રીત રૂઢિચુસ્ત રીતથી ઘણી અલગ છે. અગાઉ, ટ્રમ્પના વેપાર સલાહકાર પીટર નાવારોએ ભારત પર રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદીને નફાખોરી કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. ગુરુવારે મીડિયા સાથે વાત કરતા, નવારોએ કહ્યું હતું કે ભારત રશિયા પાસેથી સસ્તા ભાવે ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદી રહ્યું છે, ભારતીય કંપનીઓ તેને રિફાઇન કરી રહી છે અને તેને ઊંચા ભાવે વિશ્વને વેચી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે આના કારણે રશિયાને યુક્રેન યુદ્ધ માટે પૈસા મળી રહ્યા છે, જ્યારે ભારત નફો કરી રહ્યું છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત આપણને માલ વેચે છે અને તેમાંથી મળતા પૈસાથી રશિયન તેલ ખરીદે છે, જેનાથી તેલ કંપનીઓને ઘણા પૈસા કમાવવામાં મદદ મળે છે. તેથી, ભારત પર ટેરિફ લાદવો જરૂરી છે. જોકે, તેમણે એમ પણ કહ્યું કે રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધમાં શાંતિનો માર્ગ ફક્ત ભારતમાંથી જ જાય છે.
ટ્રમ્પે રશિયાથી તેલ ખરીદવા બદલ ભારત પર વધારાનો 25% ટેરિફ લાદ્યો છે, જે 27 ઓગસ્ટથી અમલમાં આવશે. આ પહેલા ટ્રમ્પે જુલાઈમાં ભારત પર 25% ટેરિફ લાદ્યો હતો, જેના કારણે આગામી દિવસોમાં અમેરિકામાં ભારતીય માલની આયાત પર 50% ટેરિફ ચૂકવવો પડશે. ચીન પછી ભારત રશિયન તેલનો સૌથી મોટો ખરીદદાર છે. યુક્રેન યુદ્ધ પહેલા, ભારત રશિયા પાસેથી ફક્ત 0.2% (68 હજાર બેરલ પ્રતિ દિવસ) તેલ આયાત કરતું હતું. મે 2023 સુધીમાં, તે વધીને 45% (20 લાખ બેરલ પ્રતિ દિવસ) થઈ ગયું, જ્યારે 2025 માં જાન્યુઆરીથી જુલાઈ સુધીમાં, ભારત રશિયા પાસેથી દરરોજ 17.8 લાખ બેરલ તેલ ખરીદી રહ્યું છે. છેલ્લા બે વર્ષથી, ભારત દર વર્ષે ૧૩૦ અબજ ડોલર (૧૧.૩૩ લાખ કરોડ રૂપિયા) થી વધુ મૂલ્યનું રશિયન તેલ ખરીદી રહ્યું છે.