ચૂંટણી પંચ (ECI)એ શુક્રવારે 474 નોંધાયેલા બિનમાન્યતા પ્રાપ્ત રાજકીય પક્ષોને યાદીમાંથી કાઢી નાખ્યા છે જેમણે છેલ્લા છ વર્ષમાં કોઈ ચૂંટણી લડી નથી. આ કાર્યવાહી બાદ, છેલ્લા બે મહિનામાં 808 પક્ષોને યાદીમાંથી દૂર કરવામાં આવ્યા છે. કમિશને એમ પણ જણાવ્યું હતું કે 9 ઓગસ્ટના રોજ 334 પક્ષોના રજીસ્ટ્રેશન અગાઉ રદ કરવામાં આવ્યા હતા. કમિશને 23 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી 359 એવા પક્ષોની પણ ઓળખ કરી છે જેમણે ત્રણ વર્ષ (2021-22, 2022-23 અને 2023-24) માટે તેમના ઓડિટેડ એકાઉન્ટ્સ અને ચૂંટણી ખર્ચના અહેવાલો સબમિટ કર્યા નથી. આ પક્ષોએ ચૂંટણી લડી હતી, પરંતુ સમયસર જરૂરી અહેવાલો સબમિટ કર્યા ન હતા, જેના કારણે હવે તેમની સામે કાર્યવાહી શરૂ કરવામાં આવી છે.
ચૂંટણી પંચે જણાવ્યું હતું કે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારીઓ (CEOs)ને આ પક્ષોને કારણદર્શક નોટિસ જારી કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે. તેમને પોતાનો પક્ષ રજૂ કરવાની તક આપવામાં આવશે, અને સુનાવણી પછી અંતિમ નિર્ણય લેવામાં આવશે. 26 ઓગસ્ટના રોજ પ્રકાશિત થયેલા એક અહેવાલ મુજબ, ગુજરાતમાં નોંધાયેલા 10 અનામી રાજકીય પક્ષોને 2019-20થી 2023-24 સુધીના પાંચ વર્ષમાં 4,300 કરોડ રૂપિયાનું દાન મળ્યું હતું. રસપ્રદ વાત એ છે કે, આ સમયગાળા દરમિયાન ગુજરાતમાં યોજાયેલી ત્રણ ચૂંટણીઓ (2019, 2024 અને 2022માં બે લોકસભા ચૂંટણીઓ)માં, આ પક્ષોએ ફક્ત 43 ઉમેદવારો ઉભા રાખ્યા હતા અને કુલ 54,069 મતો મેળવ્યા હતા.
એસોસિએશન ફોર ડેમોક્રેટિક રિફોર્મ્સ (ADR)ના એક અહેવાલ મુજબ, દેશમાં નજીવા મત હિસ્સા ધરાવતા રજિસ્ટર્ડ બિનમાન્યતા પ્રાપ્ત રાજકીય પક્ષો (RUPPs)ની આવકમાં 2022-23 માં 223%નો વધારો થયો છે. અહેવાલ મુજબ, દેશમાં 2,764 માન્યતા પ્રાપ્ત ન હોય તેવા પક્ષો છે. આમાંથી 73%થી વધુ (2,025) પક્ષોએ હજુ સુધી તેમના નાણાકીય રેકોર્ડ જાહેર કર્યા નથી. બાકીના 739 નોંધાયેલા માન્યતા પ્રાપ્ત ન હોય તેવા પક્ષોએ તેમના રેકોર્ડ શેર કર્યા છે. આ અહેવાલમાં વિશ્લેષણ કરાયેલા પક્ષો છે. રિપોર્ટમાં જણાવાયું છે કે ગુજરાતમાં આ પાંચ પક્ષોની કુલ આવક ₹2,316 કરોડ હતી. તેમની વાર્ષિક આવક ₹1,158 કરોડ હતી. જોકે, છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં યોજાયેલી ત્રણ ચૂંટણીઓમાં તેમને માત્ર 22,000 મત મળ્યા હતા.