વિશ્વના સૌથી શક્તિશાળી રોકેટ, સ્ટારશિપે એનું 11મું પરીક્ષણ લોન્ચ સફળતાપૂર્વક કર્યું. એ મંગળવારે (14 ઓક્ટોબર) સવારે 5.00 વાગ્યે ટેક્સાસના બોકા ચિકાથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું આ પરીક્ષણ 1 કલાક અને 6મિનિટ ચાલ્યું, જેમાં સ્ટારશિપને હિંદ મહાસાગરમાં ઉતારવામાં આવ્યું. આ ઉડાનનો હેતુ ભવિષ્યમાં રોકેટની એના પ્રક્ષેપણ સ્થળ પર પાછા ફરવાની ક્ષમતાનું પરીક્ષણ કરવાનો હતો. આ રોકેટ સ્પેસએક્સ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે વિશ્વના સૌથી ધનિક ઉદ્યોગપતિ ઇલોન મસ્કની માલિકીનું છે. સ્ટારશિપ અવકાશયાન (ઉપરનો ભાગ) અને સુપર હેવી બૂસ્ટર (નીચલો ભાગ)ને સામૂહિક રીતે “સ્ટારશિપ” કહેવામાં આવે છે. આ વાહન 403 ફૂટ ઊંચું છે અને સંપૂર્ણપણે ફરીથી વાપરી શકાય એવું છે.
સ્ટારશિપનું 10મું પરીક્ષણ પ્રક્ષેપણ બુધવારે (27 ઓગસ્ટ) સફળ રહ્યું. આ રોકેટ સવારે 5:00 વાગ્યે ટેક્સાસના બોકા ચિકાથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. આ પરીક્ષણ 1 કલાક અને 6 મિનિટ ચાલ્યું, જેમાં સ્ટારલિંક સિમ્યુલેટર ઉપગ્રહને અવકાશમાં લોન્ચ કરવાથી લઈને એન્જિન શરૂ કરવા સુધીના તમામ ઉદ્દેશ્યો પૂર્ણ થયા. સ્ટારલિંક સિમ્યુલેટર ઉપગ્રહો વાસ્તવિક સ્ટારલિંક ઉપગ્રહોના ડમી છે. એનો ઉપયોગ સ્ટારશિપની ઉપગ્રહ જમાવટ ક્ષમતાઓનું પરીક્ષણ કરવા માટે થાય છે.
આ પરીક્ષણ મૂળ 29 જૂનના રોજ થવાનું હતું, પરંતુ સ્ટારશિપ સ્ટેટિક ફાયર ટેસ્ટ દરમિયાન વિસ્ફોટ થયો. આ પરીક્ષણમાં રોકેટને જમીન પર મૂકવાનો અને લોન્ચ પહેલાં બધું વ્યવસ્થિત છે તેની ખાતરી કરવા માટે તેના એન્જિનને સક્રિય કરવાનો સમાવેશ થાય છે. પરીક્ષણ દરમિયાન રોકેટનો ઉપરનો ભાગ અચાનક વિસ્ફોટ થયો, જેનાથી આખા રોકેટમાં આગ લાગી ગઈ. 28 મે, 2025ના રોજ 9મા પરીક્ષણમાં સ્ટારશિપે લોન્ચ થયાના લગભગ 30 મિનિટ પછી નિયંત્રણ ગુમાવ્યું, જેના કારણે એ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશતા જ નાશ પામ્યું. આ સતત ત્રીજી વખત હતું જ્યારે સ્ટારશિપ હવામાં જ નાશ પામ્યું હતું, જોકે બૂસ્ટરનું મેક્સિકોના અખાતમાં હાર્ડ લેન્ડિંગ થયું.
સ્ટારશિપનું આઠમું પરીક્ષણ ભારતીય સમય મુજબ 7 માર્ચના રોજ થયું હતું. લોન્ચ થયાની સાત મિનિટ પછી બૂસ્ટર (નીચલો ભાગ) અલગ થઈ ગયો અને લોન્ચ પેડ પર પાછું ફર્યું, પરંતુ 8 મિનિટ પછી જહાજનાં છ એન્જિનમાંથી 4 (ઉપલા ભાગ)એ કામ કરવાનું બંધ કરી દીધું, જેના કારણે જહાજે નિયંત્રણ ગુમાવ્યું. ત્યાર બાદ ઓટોમેટેડ એબોર્ટ સિસ્ટમે જહાજને બ્લાસ્ટ કરી દીધું. કાટમાળ પડવાથી મિયામી, ઓર્લાન્ડો, પામ બીચ અને ફોર્ટ લોડરડેલના એરપોર્ટ પર ફ્લાઇટ્સ ખોરવાઈ ગઈ.
17 જાન્યુઆરી, 2025ના રોજ કરાયેલું સાતમું સ્ટારશિપ પરીક્ષણ પણ નિષ્ફળ ગયું. લોન્ચ થયાની આઠ મિનિટ પછી બૂસ્ટર (નીચલો ભાગ) અલગ થઈ ગયો અને લોન્ચ પેડ પર પાછો ફર્યો, પરંતુ ઓક્સિજન લીક થવાને કારણે જહાજ (ઉપલો ભાગ) વિસ્ફોટ થયો.
સ્ટારશિપનું છઠ્ઠું પરીક્ષણ 20 નવેમ્બર, 2024ના રોજ સવારે 03:30 વાગ્યે કરવામાં આવ્યું હતું. નવા ચૂંટાયેલા યુએસ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે પણ આ પરીક્ષણ જોવા માટે સ્ટારબેઝની મુલાકાત લીધી હતી. આ પરીક્ષણમાં બૂસ્ટરને લોન્ચ કર્યા પછી લોન્ચપેડ પર પાછું પકડવાનું હતું, પરંતુ બધાં પરિમાણો યોગ્ય ન હોવાથી એને પાણીમાં ઉતારવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો. સ્ટારશિપનાં એન્જિન અવકાશમાં ફરી શરૂ થયાં, ત્યાર બાદ હિંદ મહાસાગરમાં ઉતરાણ થયું. સ્ટારશિપનું પાંચમું પરીક્ષણ 13 ઓક્ટોબર, 2024ના રોજ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પરીક્ષણમાં પૃથ્વીથી 96 કિમી પર મોકલવામાં આવેલા સુપર હેવી બૂસ્ટરને લોન્ચપેડ પર પાછું લાવવામાં આવ્યું હતું, જે એક મેકેજિલાએ પકડી લીધું હતું. મેકેજિલાના બે ધાતુના હાથ છે, જે ચોપસ્ટિક્સ જેવા દેખાય છે. સ્ટારશિપ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરી પ્રવેશ્યું અને હિંદ મહાસાગરમાં નિયંત્રિત ઉતરાણ કર્યું. જ્યારે સ્ટારશિપ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં પ્રવેશ્યું ત્યારે તે 26,000 કિલોમીટર પ્રતિ કલાકની ઝડપે મુસાફરી કરી રહ્યું હતું અને 1,430 °C સુધીનું તાપમાન અનુભવી રહ્યું હતું.
સ્ટારશિપનું ચોથું પરીક્ષણ 6 જૂન, 2024ના રોજ સફળ રહ્યું. આ 1.05 કલાકનું મિશન બોકા ચિકાથી સાંજે 6.20 વાગ્યે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું. સ્ટારશિપને અવકાશમાં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું, પછી પૃથ્વી પર પાછું લાવવામાં આવ્યું અને પાણી પર ઉતરાણ કરવામાં આવ્યું. આ પરીક્ષણનું મુખ્ય ધ્યેય એ જોવાનું હતું કે શું સ્ટારશિપ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરીથી પ્રવેશ કરીને ટકી શકે છે. પરીક્ષણ પછી કંપનીના માલિક ઇલોન મસ્કે કહ્યું, “ઘણી ટાઇલ્સનું નુકસાન અને ક્ષતિગ્રસ્ત ફ્લૅપ છતાં સ્ટારશિપે સમુદ્રમાં સોફ્ટ લેન્ડિંગ કર્યું.” આ પરીક્ષણ 14 માર્ચ, 2024ના રોજ થયું હતું. સ્પેસએક્સે અહેવાલ આપ્યો હતો કે સ્ટારશિપ રી-એન્ટ્રીમાં ટકી શક્યું ન હતું, પરંતુ ઉડાન દરમિયાન તેણે અનેક મહત્ત્વપૂર્ણ સિદ્ધિઓ હાંસલ કરી હતી. ઇલોન મસ્કે જણાવ્યું હતું કે તેમને આ વર્ષે અડધો ડઝન સ્ટારશિપ ઉડાન ભરશે એવી અપેક્ષા છે. ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચ્યા પછી સ્ટારશિપે પેલોડ દરવાજો ખોલ્યો અને બંધ કર્યો. રોકેટની અંદર બે ટાંકી વચ્ચે ઘણા ટન પ્રવાહી ઓક્સિજન ખસેડવામાં આવ્યો. સ્ટારશિપ પૃથ્વીના વાતાવરણમાં ફરી પ્રવેશ્યું, પરંતુ સંપર્ક તૂટી ગયો.
સ્ટારશિપનું બીજું પરીક્ષણ 18 નવેમ્બર, 2023ના રોજ સાંજે 6.30 વાગ્યે કરવામાં આવ્યું હતું. સુપર હેવી બૂસ્ટર અને સ્ટારશિપ લોન્ચ થયાની લગભગ 2.4 મિનિટ પછી અલગ થઈ ગયા. બૂસ્ટર પૃથ્વી પર પાછું આવવાનું હતું, પરંતુ તે 3.2 મિનિટ પછી પૃથ્વીથી 90 કિલોમીટર ઉપર વિસ્ફોટ થયો. સ્ટારશિપ યોજના મુજબ આગળ વધ્યું. લગભગ આઠ મિનિટ પછી પૃથ્વીથી 148 કિલોમીટર પર સ્ટારશિપમાં ખામી સર્જાઈ, જેના કારણે એનો નાશ થયો. ફ્લાઇટ ટર્મિનેશન સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરીને એનો નાશ કરવામાં આવ્યો. રોકેટ અને સ્ટારશિપને અલગ કરવા માટે પહેલીવાર હોટ સ્ટેજિંગ પ્રક્રિયાનો ઉપયોગ કરીને કરાયેલું બીજું પરીક્ષણ સંપૂર્ણ સફળ રહ્યું. બધાં 33 રેપ્ટર એન્જિન પણ લોન્ચથી અલગ થવા સુધી યોગ્ય રીતે ફાયર થયાં.
સ્ટારશિપનું પહેલું ભ્રમણકક્ષા પરીક્ષણ 20 એપ્રિલ, 2023 ના રોજ હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. આ પરીક્ષણથી બૂસ્ટર 7 અને શિપ 24 લોન્ચ થયાં. લિફ્ટઓફના ચાર મિનિટ પછી, સ્ટારશિપ મેક્સિકોના અખાત નજીક સમુદ્ર સપાટીથી 30 કિલોમીટર ઉપર વિસ્ફોટ થયો. સ્ટારશિપની નિષ્ફળતા પછી પણ ઇલોન મસ્ક અને તેમના કર્મચારીઓએ ઉજવણી કરી. આનું કારણ એ હતું કે લોન્ચ પેડ પરથી રોકેટનું લિફ્ટઓફ એક મોટી સફળતા હતી. લોન્ચના બે દિવસ પહેલાં મસ્કે કહ્યું હતું કે “સફળતા અનિવાર્ય હોઈ શકે છે, પરંતુ ઉત્સાહની ગેરંટી છે.” સ્પેસએક્સે જણાવ્યું હતું કે “અલગ થવાના તબક્કાનો એક ભાગ તેના હેતુ પહેલાં જ અણધારી રીતે અલગ થઈ ગયો. સફળતા આવાં પરીક્ષણોમાંથી આપણે જે શીખીએ છીએ એનાથી મળે છે. આજનું પરીક્ષણ આપણને સ્ટારશિપની વિશ્વસનીયતા સુધારવામાં મદદ કરશે. ટીમો ડેટાની સમીક્ષા કરવાનું ચાલુ રાખશે અને આગામી ફ્લાઇટ પરીક્ષણ તરફ કામ કરશે.”