પણજી
એક મનોહર પ્રદર્શનમાં, પ્રખ્યાત અભિનેતા અનુપમ ખેરે ગોવાના પણજી સ્થિત કલા મંદિર ખાતે આજના પ્રથમ માસ્ટરક્લાસમાં સેંકડો લોકોને સંપૂર્ણપણે મગ્ન રાખ્યા અને ‘હાર માનવી એ પસંદગી નથી’ થીમ આધારિત સત્રમાં તેમની સહી બુદ્ધિ અને શાણપણથી તેમના મન મોહી લીધા.
અનુપમ ખેરે ફિલ્માંકનના થોડા દિવસો પહેલા જ સારાંશમાં પોતાની મુખ્ય ભૂમિકા ગુમાવવાની અને પાછી મેળવવાની વાર્તા સાથે સત્રની શરૂઆત કરી. ભૂમિકામાં પોતાના હૃદયના છ મહિના રેડ્યા પછી, અચાનક થયેલા અસ્વીકારે તેમને કચડી નાખ્યા. મુંબઈ શહેરને કાયમ માટે વિદાય આપવાનો નિર્ણય લેતા હતા ત્યારે નિરાશામાં તેઓ છેલ્લી વાર ફિલ્મના દિગ્દર્શક મહેશ ભટ્ટને મળવા ગયા. અનુપમ ખેરની તીવ્ર પ્રતિક્રિયા જોઈને, ભટ્ટે પુનર્વિચાર કર્યો અને તેમને ફરીથી સ્થાપિત કર્યા અને ફિલ્મ ખેરની કારકિર્દીમાં એક નિર્ણાયક ક્ષણ બની ગઈ. આ અનુભવ પર ચિંતન કરતાં, ખેરે જણાવ્યું કે કેવી રીતે સારાંશે તેમને હાર ન માનવાનો પાઠ શીખવ્યો. તેમણે વિચાર્યું કે આ પછાતપણું તેમના ઉદયની શરૂઆત હતી.
“મારા બધા પ્રેરક ભાષણો મારા જીવનના અનુભવો પર આધારિત છે”
અનુપમ ખેરે સમગ્ર સત્ર દરમિયાન પોતાના જીવનના અનેક ઉદાહરણો આપ્યા. તેમણે આગળ સમજાવ્યું કે કેવી રીતે 14 પરિવારના સભ્યો સાથે સાંકડા, નીચલા-મધ્યમ વર્ગના ઘરમાં રહેતા હોવા છતાં, તેમના દાદાનો જીવન પ્રત્યેનો અનોખો અભિગમ અને બેફિકરાઈભર્યો હતો. તેમણે સંજોગો છતાં તેમના સુખી બાળપણને પ્રેમથી યાદ કર્યું અને નાની નાની બાબતોમાં ખુશી શોધવાના તેમના દાદાના ઉપદેશને શેર કર્યો.
“નિષ્ફળતા એક ઘટના છે, ક્યારેય વ્યક્તિ નહીં.”
અનુપમ ખેરે તેમની યુવાનીનો એક હૃદયસ્પર્શી સંભારણું શેર કર્યું, જેમાં તેમણે યાદ કર્યું કે કેવી રીતે તેમના પિતા, જે વન વિભાગમાં કારકુન હતા, તેમણે તેમના વિશ્વ દૃષ્ટિકોણને આકાર આપ્યો હતો. ખેરે એ ઘટના યાદ કરી જ્યારે તેમના પિતાને રિપોર્ટ કાર્ડ પરથી ખબર પડી કે ખેરે 60 ના વર્ગમાં 58મા ક્રમે છે. પરિણામથી નારાજ થવાને બદલે, તેમના પિતાએ લાંબો વિરામ લીધો અને કહ્યું, “જે વ્યક્તિ પોતાના વર્ગમાં કે રમતગમતમાં પ્રથમ આવે છે તેના પર હંમેશા ટ્રેક રેકોર્ડ ટકાવી રાખવાનું દબાણ રહેશે, કારણ કે ઉચ્ચ ગ્રેડ કરતાં ઓછું કંઈપણ નિષ્ફળ જાય છે. પરંતુ જે વ્યક્તિ 58મા ક્રમે આવે છે તેની પાસે પોતાનું સ્થાન સુધારવાની બધી તકો હોય છે. તો, મને એક ઉપકાર કરો, આગલી વખતે 48મા ક્રમે આવો.”
“તમારી પોતાની બાયોપિકમાં મુખ્ય બનો”
સમગ્ર સત્ર દરમિયાન તેમણે સભાને પોતાના જીવનની અસંખ્ય ઘટનાઓ અને ઉદાહરણો સાથે પોતાનો દૃષ્ટિકોણ સુધારવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા. તેમણે સ્પષ્ટપણે સમજાવ્યું કે વ્યક્તિત્વનો અર્થ ફક્ત એ જ છે કે તમે જે છો તેનાથી તમે આરામદાયક છો. તેમણે વારંવાર પ્રેક્ષકોને પોતાનામાં વિશ્વાસ રાખવા અને તેમની પોતાની બાયોપિકમાં મુખ્ય પાત્ર બનવા વિનંતી કરી. તેમણે પ્રશ્ન કર્યો, “જીવન સરળ કે સરળ કેમ હોવું જોઈએ? જીવનમાં સમસ્યાઓ કેમ ન હોવી જોઈએ? કારણ કે તમારી સમસ્યાઓ જ તમારી બાયોપિકને સુપરસ્ટાર બાયોપિક બનાવશે.”
આ મજેદાર વન-મેન શોએ સમગ્ર QA સત્ર દરમિયાન ધ્યાન ખેંચ્યું. તેમના અંતિમ જવાબમાં તેમણે કહ્યું, “‘હાર માની લેવી એ કોઈ પસંદગી નથી’ એ ફક્ત એક વાક્ય નથી. તે અવિશ્વસનીય મહેનત છે. મારું માનવું છે કે જો તમારે કંઈક જોઈએ છે, તો તમારે બલિદાન આપવું પડશે અને પોતાને દ્રઢ રહેવા માટે સમજાવવું પડશે. તમારે નિરાશાઓ સહન કરવી પડશે. પરંતુ જો તમે હાર માની લો છો, તો વાર્તાઓ ત્યાં જ સમાપ્ત થાય છે, મારા મિત્ર.”