લગ્ન, પ્રમોશન કે નોકરીના ખોટા વચનની આડમાં પોતાની ઓળખ છૂપાવીને અથવા શારીરિક સંબંધ બાંધીને સ્ત્રી સાથે લગ્ન કરવાનો વાયદો કરનારને 10 વર્ષ સુધીની જેલની સજા થઈ શકે છે. શુક્રવારે એક બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં પ્રથમ વખત આ ગુનાઓ મામલે ચોક્કસ જોગવાઈની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. કેન્દ્રીય ગૃહ પ્રધાન અમિત શાહે 1860 ના ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC) ને બદલવા માટે લોકસભામાં ભારતીય ન્યાય સંહિતા (BNS) બિલ રજૂ કર્યું અને કહ્યું કે તે મહિલાઓ વિરુદ્ધ ગુનાઓ સંબંધિત જોગવાઈઓ પર વિશેષ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
શાહે કહ્યું, “મહિલાઓ વિરુદ્ધ અપરાધ અને તેમની સામે આવતી ઘણી સામાજિક સમસ્યાઓનો આ બિલમાં ઉકેલ લાવવામાં આવ્યો છે. લગ્ન, નોકરી, પ્રમોશન અને ખોટી ઓળખની આડમાં મહિલાઓ સાથે સંબંધ બનાવવાનું વચન પ્રથમ વખત અપરાધની શ્રેણીમાં આવશે. એવા અહેવાલો છે કે કેટલાક લોકો જેઓ મહિલાઓના શરીર પર ખરાબ નજર નાખે છે તેમની લાચારી સાથે વ્યવહાર કરે છે. તેને લાલચ આપવામાં આવે છે કે જો તેની સાથે શારીરિક સંબંધ બાંધશે તો નોકરી અપાવીશ. નોકરી હોય તો પ્રમોશનની લાલચ આપે છે. હવે જો આવા ખોટા વચનોની આડમાં તે કોઈ મહિલા સાથે સંબંધ બનાવે છે તો તેને 10 વર્ષ સુધીની સજા થઈ શકે છે.
અદાલતો લગ્નના બહાને બળાત્કારનો દાવો કરતી મહિલાઓના કેસોનો સામનો કરે છે, પરંતુ IPCમાં આ માટે કોઈ ચોક્કસ જોગવાઈ નથી. હવે સ્થાયી સમિતિ દ્વારા બિલની તપાસ કરવામાં આવશે. બિલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘કોઈપણ વ્યક્તિ, છેતરપિંડીથી અથવા કોઈ મહિલા સાથે લગ્ન કરવાના ઈરાદા વિના, કોઈ મહિલા સાથે શારીરિક સંબંધ બાંધે છે, આવા જાતીય સંબંધ બળાત્કારના ગુનામાં આવતો ન હતો, પરંતુ હવે 10 વર્ષ સુધીની જેલ અને દંડની સજાની જોગવાઈ નવા બિલમાં કરવામાં આવી છે.
આ જોગવાઈ લાંબા સમયથી પેન્ડિંગ હતી અને આવી જોગવાઈની ગેરહાજરીને કારણે, કેસોને ગુના તરીકે ગણવામાં આવતા ન હતા અને બંને બાજુથી ઘણા અર્થઘટન ખુલ્લા હતા. કેટલાક લોકો માને છે કે ખોટા નામો હેઠળ આંતર-ધર્મ લગ્નના કેસોમાં ‘ઓળખના કવર હેઠળ લગ્ન’ કરવાની ચોક્કસ જોગવાઈને નિશાન બનાવવામાં આવી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે અહીં મુખ્ય વાત એ છે કે જૂઠ્ઠાણાની મદદથી લેવામાં આવેલી પીડિતાની સંમતિને સ્વૈચ્છિક કહી શકાય નહીં. “આપણા દેશમાં મહિલાઓનું એવા પુરુષો દ્વારા શોષણ કરવામાં આવે છે જેઓ તેમની સાથે લગ્ન કરવાનું વચન આપીને સેક્સ માણે છે અને જો વચન આપતી વખતે પુરુષોનો લગ્ન કરવાનો કોઈ ઈરાદો ન હોય તો તે ગુનો છે.”
લગ્નના ખોટા વચનને આ જોગવાઈમાં રોજગાર અથવા પ્રમોશનના વચન સાથે જોડવું એ યોગ્ય માર્ગ હોઈ શકે નહીં. પ્રસ્તાવિત વિધેયકમાં છબરડાના ગુના માટે ત્રણથી સાત વર્ષની સજાની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. ગૃહમંત્રીએ કહ્યું કે, આ ફેરફારો ઝડપી ન્યાય આપવા અને લોકોની સમકાલીન જરૂરિયાતો અને આકાંક્ષાઓને ધ્યાનમાં રાખીને કાયદાકીય વ્યવસ્થા બનાવવા માટે કરવામાં આવ્યા છે.
“સામૂહિક બળાત્કારના તમામ કેસોમાં, સજા 20 વર્ષથી આજીવન કેદ સુધીની હશે. 18 વર્ષથી ઓછી વયની છોકરીઓ પર બળાત્કાર કરનારને મૃત્યુદંડની સજા નક્કી કરવામાં આવી છે. બિલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે હત્યાના ગુનામાં મૃત્યુ અથવા આજીવન કેદની સજા થઈ શકે છે.
વિધેયક અનુસાર, જો કોઈ મહિલા પર બળાત્કાર મૃત્યુમાં પરિણમે છે અથવા મહિલાને મૃત્યુની નજીકની સ્થિતિમાં મૂકે છે, તો ગુનેગારને સખત કેદની સજા કરવામાં આવશે જે 20 વર્ષથી ઓછી ન હોય અને તેને આજીવન કેદ સુધી વધારી શકાય. વિધેયક અનુસાર, 12 વર્ષથી ઓછી વયની બાળકી પર બળાત્કાર ગુજારવામાં દોષિતોને સખત કેદની સજા કરવામાં આવશે જે 20 વર્ષથી ઓછી ન હોય અને તે વ્યક્તિના બાકીના જીવનની કેદ સુધી લંબાવી શકે.