
ચીનના તિયાનજિનમાં તાજેતરમાં યોજાયેલી શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (SCO) સમિટમાં પીએમ મોદી અને રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન વચ્ચે થયેલી દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવવા લાગી છે. રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિને પીએમ મોદીને બેઠકની પહેલી ભેટ આપવાની જાહેરાત કરી છે. રશિયન સમાચાર એજન્સી TASS અનુસાર, રશિયા ટૂંક સમયમાં S-400 એર ડિફેન્સ મિસાઇલ સિસ્ટમનો વધારાનો જથ્થો ભારતને મોકલશે. TASS અનુસાર, S-400 સપાટીથી હવામાં પ્રહાર કરતી મિસાઇલ સિસ્ટમના વધારાના પુરવઠા અંગે ભારત અને રશિયા વચ્ચે વાતચીત ચાલી રહી છે. રશિયાની ફેડરલ સર્વિસ ફોર મિલિટરી-ટેકનિકલ કોઓપરેશનના વડા દિમિત્રી શુગાયેવે જણાવ્યું હતું કે ભારત પહેલાથી જ S-400 સિસ્ટમનું સંચાલન કરી રહ્યું છે અને નવી ડિલિવરી અંગે ચર્ચા ચાલી રહી છે. નોંધનીય છે કે ભારતે વર્ષ 2018 માં રશિયા સાથે $5.5 બિલિયન (લગભગ ₹45,000 કરોડ)નો સોદો કર્યો હતો, જે હેઠળ પાંચ S-400 ટ્રાયમ્ફ સિસ્ટમ ખરીદવાની હતી. આ સોદો ચીનની વધતી જતી લશ્કરી શક્તિ સામે ભારતના હવાઈ સંરક્ષણને મજબૂત બનાવવાનો હતો. જોકે, આ સોદો વારંવાર વિલંબિત થયો છે. હવે છેલ્લા બે યુનિટની ડિલિવરી 2026 અને 2027 માટે સુનિશ્ચિત થયેલ છે. આ દરમિયાન, રશિયન વિદેશ પ્રધાન સેરગેઈ લવરોવે બુધવારે કહ્યું હતું કે ભારતે યુએસ દબાણ સામે ઝૂકવાનો ઇનકાર કર્યો હતો, જેમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે ભારતે રશિયા પાસેથી સંસાધનો ખરીદવાનું બંધ કરવું જોઈએ. યુએસ દબાણ છતાં, ભારતે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવાનું ચાલુ રાખ્યું. લવરોવે કહ્યું કે મોસ્કો ભારતના આ વલણની પ્રશંસા કરે છે. ફ્રાન્સ અને ઇઝરાયલ પાસેથી વધતી જતી સંરક્ષણ ખરીદી છતાં, રશિયા હજુ પણ ભારતનો ટોચનો સંરક્ષણ સપ્લાયર છે. સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (SIPRI) અનુસાર, 2020 થી 2024 વચ્ચે ભારતની કુલ શસ્ત્ર આયાતનો 36% રશિયાથી આવ્યો હતો. ભારત અને રશિયા દાયકાઓથી વિવિધ સંરક્ષણ પ્રોજેક્ટ્સ પર સહયોગ કરી રહ્યા છે, જેમાં ભારતમાં T-90 ટેન્ક અને Su-30 MKI ફાઇટર જેટનું લાઇસન્સ ઉત્પાદન, MiG-29 અને Kamov હેલિકોપ્ટરનો પુરવઠો, INS વિક્રમાદિત્ય (અગાઉ એડમિરલ ગોર્શકોવ) એરક્રાફ્ટ કેરિયર, ભારતમાં AK-203 રાઇફલ્સનું ઉત્પાદન અને બ્રહ્મોસ મિસાઇલ કાર્યક્રમનો સમાવેશ થાય છે.