ભારતમાં દર વર્ષે નિપાહ વાયરસના કેસ સામે આવે છે. હાલમાં પણ કેરળના કોઝિકોડ જિલ્લામાં નિપાહ વાયરસના કારણે બે લોકોના મોત થયા છે, અને બે લોકો હજુ પણ સંક્રમિત છે. જે બાદ જિલ્લા વહીવટી તંત્ર દ્વારા અહીં એલર્ટ જાહેર કરવામાં આવ્યું છે. આ વર્ષનો આ પહેલો કે બીજો કેસ નથી, બલ્કે આ વર્ષે અલગ-અલગ સમયે આ બીમારીને કારણે અનેક લોકોના મોત થયા છે. આ રોગથી બચવા માટે તેની ઉત્પત્તિના કારણો વિશે જાણવું ખૂબ જ જરૂરી છે. તો, ચાલો આજે નિપાહ વાયરસને વિગતવાર સમજીએ.
નિપાહ વાયરસ (NiV) એક ઝૂનોટિક વાયરસ છે જે પ્રાણીઓ અને લોકો વચ્ચે ફેલાય છે. તે મુખ્યત્વે ફળ ખાનારા ચામાચીડિયા દ્વારા ફેલાય છે, પરંતુ તે અન્ય પ્રાણીઓ જેમ કે ડુક્કર, બકરા, ઘોડા, કૂતરા અને બિલાડીઓ દ્વારા પણ ફેલાય છે.વાસ્તવમાં, આ વાયરસ હવા દ્વારા ફેલાતો નથી પરંતુ તે ચેપગ્રસ્ત પદાર્થો અથવા તારણ પ્રવાહી દ્વારા ફેલાય છે.
– ચામાચીડિયા અથવા ડુક્કર જેવા ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓના લોહી, પેશાબ અથવા લાળ જેવા પ્રવાહીના સીધા સંપર્કથી.
– ચેપગ્રસ્ત પ્રાણીઓના શરીરના પ્રવાહીથી દૂષિત ખોરાક ઉત્પાદનોનું સેવન કરવું.
– ચેપગ્રસ્ત લોકો પાસેથી.
-નિપાહ વાયરસથી પીડિત વ્યક્તિની સંભાળ રાખનારાઓમાં પણ તે ફેલાઈ શકે છે.
ખજૂર, જામફળમાં નિપાહ વાયરસનું જોખમ વધારે હોઈ શકે છે. નિપાહ વાયરસ ફેલાવનાર ચામાચીડિયા આ ઝાડ પર રહે છે અને તેમના ફળ ખાય છે. આવી સ્થિતિમાં, ભૂલથી પણ આવા પાકેલા ફળ ખાવાથી તમે બીમાર થઈ શકો છો. તેથી, આવા ઝાડના પાકેલા અથવા બગડેલા ફળો ખાવાનું ટાળવું જોઈએ જે ઉપરથી સહેજ કાપેલા અથવા ખાઈ ગયેલા દેખાય છે.
નિપાહ વાયરસ મગજમાં ચેપનું કારણ બની શકે છે અને ગંભીર લક્ષણો પણ પેદા કરી શકે છે. આ સિવાય નિપાહ વાયરસ તીવ્ર શ્વસન ચેપનું કારણ બની શકે છે. પ્રારંભિક લક્ષણોમાં તાવ, માથાનો દુખાવો, સ્નાયુઓમાં દુખાવો, ઉલટી, ગળામાં દુખાવો, ચક્કર, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, મૂર્છા અને ન્યુરોલોજીકલ સમસ્યાઓનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
નિપાહ વાયરસની સારવાર માટે કોઈ દવા કે રસી નથી. નિપાહ વાયરસની સારવાર કરવાનો એકમાત્ર રસ્તો એ છે કે લક્ષણોનું સંચાલન કરવું અને તેને અટકાવવું. આવી સ્થિતિમાં આ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. જેમ કે
-ચામાચીડિયા અથવા ભૂંડ સાથે સંપર્ક ટાળો.
– જ્યાં ચામાચીડિયા માટે જાણીતા હોય તેવા વિસ્તારોથી દૂર રહો
– ચામાચીડિયાથી દૂષિત થઈ શકે તેવા ઉત્પાદનો ખાવા કે પીવાનું ટાળો, જેમ કે કાચા ખજૂરનો રસ, કાચા ફળો અથવા જમીન પર જોવા મળતા ઝાડમાંથી પાકેલા ફળો.
-સાબુ અને પાણીથી નિયમિત હાથ ધોવાનું રાખો.
– ચેપગ્રસ્ત વ્યક્તિના લોહી અથવા શરીરના પ્રવાહી સાથે સંપર્ક ટાળો.
આ બધા ઉપરાંત, સપાટીઓને જંતુમુક્ત કરવા સૅનેટાઇઝર નો ઉપયોગ કરો. ચેપ નિયંત્રણના પગલાં પણ નિપાહ વાયરસને રોકવામાં મદદરૂપ થઈ શકે છે. બીમાર પ્રાણીઓ અથવા નિપાહ વાયરસના પ્રકોપવાળા વિસ્તારોની મુલાકાત લેવાનું ટાળો