આજકાલ ફેફસાના કેન્સરના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. સમગ્ર વિશ્વમાં તેના વધતા જતા કેસોએ આરોગ્ય નિષ્ણાતોની ચિંતા વધારી છે. કેન્સર એક ગંભીર રોગ છે, જે ઘણા કિસ્સાઓમાં જીવલેણ સાબિત થાય છે.
આ ખતરનાક બિમારીના ઘણા પ્રકારો છે, જેમાંથી ફેફસાનું કેન્સર સૌથી વધુ લોકોને અસર કરે છે. સામાન્ય રીતે ધૂમ્રપાન આનું મુખ્ય કારણ હોય છે, પરંતુ હાલમાં જ આ અંગે એક ચોંકાવનારો અભ્યાસ સામે આવ્યો છે.
આ અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું કે, પશ્ચિમી દેશોના લોકો કરતાં ધૂમ્રપાન ન કરનારા ભારતીયોને ફેફસાંનું કેન્સર વહેલું કેમ અસર કરે છે? ચાલો જાણીએ આ નવો અભ્યાસ શું કહે છે?
તાજેતરમાં પ્રકાશિત થયેલો આ અભ્યાસ વાસ્તવમાં સૌથી લોકપ્રિય મેડિકલ જર્નલ, ધ લેન્સેટની સમીક્ષા છે, જેમાં મુખ્યત્વે મુંબઈના ટાટા મેમોરિયલ સેન્ટરના ડોકટરોની ટીમ દ્વારા લખાયેલ લેખનો સમાવેશ થાય છે.
આ અહેવાલ દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં ફેફસાના કેન્સરની વિશિષ્ટતા વિશે લખાયેલા છે. આ મુજબ ફેફસાનું કેન્સર અહીં જોવા મળતું ત્રીજું સૌથી સામાન્ય કેન્સર છે. તે કેન્સરને કારણે મૃત્યુનું સૌથી સામાન્ય કારણ પણ છે.
અભ્યાસોએ દર્શાવ્યું છે કે, ભારતમાં લોકો પશ્ચિમી દેશોની તુલનામાં લગભગ 10 વર્ષ વહેલા ફેફસાના કેન્સરનો શિકાર બની રહ્યા છે અને તેના નિદાનની સરેરાશ ઉંમર 54-70 વર્ષ છે.
આ દરમિયાન ડોક્ટરોએ ફેફસાના કેન્સરને લગતા કેટલાક ચોંકાવનારા આંકડા પણ જાહેર કર્યા હતા. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, વર્ષ 2020માં દક્ષિણપૂર્વ એશિયામાં 18.5 લાખ નવા કેસ નોંધાયા હતા, જ્યારે 16.6 લાખ લોકોના મોત થયા હતા.
આ લેખમાં, ડૉક્ટર્સે એ પણ જણાવ્યું કે, વર્ષ 2020 માં, સમગ્ર વિશ્વમાં ફેફસાના કેન્સરના 22 લાખ નવા કેસ (11.6 ટકા) નોંધાયા છે, જેમાં 17 લાખ મૃત્યુ (18 ટકા) સામેલ છે. તે જ સમયે, ભારતમાં, આ કેન્સરના 72,510 કેસ (5.8 ટકા) વાર્ષિક નોંધાય છે અને 66,279 મૃત્યુ (7.8 ટકા) થાય છે.
આ લેખ લખનાર ટીમના લેખકોમાંના એક, ટાટા મેડિકલ સેન્ટરના મેડિકલ ઓન્કોલોજી વિભાગના ડૉ. કુમાર પ્રભાષે ભારતમાં ફેફસાના કેન્સર વિશે ચોંકાવનારો ઘટસ્ફોટ કર્યો છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આપણા દેશમાં ફેફસાના કેન્સરના 50% થી વધુ દર્દીઓ એવા છે જેઓ ધૂમ્રપાન કરતા નથી.
અભ્યાસમાં જણાવાયું છે કે, ધૂમ્રપાન ન કરનારાઓમાં આ કેન્સર માટે જોખમી પરિબળોમાં વાયુ પ્રદૂષણ (ખાસ કરીને પાર્ટિક્યુલેટ મેટર PM 2.5), એસ્બેસ્ટોસ, ક્રોમિયમ, કેડમિયમ, આર્સેનિક અને કોલસો તેમજ સેકન્ડ હેન્ડ સ્મોકિંગનો સમાવેશ થાય છે.
આ ઉપરાંત ધુમ્રપાન ન કરનારાઓમાં ફેફસાના કેન્સરના કેસોમાં વધારો કરવામાં આનુવંશિક પરિબળો, હોર્મોનલ પરિસ્થિતિઓ અને પહેલાથી અસ્તિત્વમાં રહેલા ફેફસાના રોગ જેવા પરિબળો પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી શકે છે.