તમે વિશ્વની સૌથી મોંઘી કાર, બાઇક, ઘર કે હોટેલ વગેરે વિશે જાણતા હશો. પરંતુ, શું તમે જાણો છો કે દુનિયાની સૌથી મોંઘી દવા કઈ છે? વિશ્વની સૌથી મોંઘી દવાના એક ડોઝની કિંમત હજારો-લાખ નહીં પણ કરોડો રૂપિયા છે. આ દવાનું નામ હેમજેનિક્સ છે. આ દવા ‘હિમોફીલિયા બી’ નામના દુર્લભ રોગની સારવાર માટે રામબાણ છે.
Hemgenixના એક ડોઝની કિંમત 35 લાખ ડોલર એટલે કે રૂ.291373250 (Hemgenix કિંમત) છે. વિશ્વની આ સૌથી મોંઘી દવા અમેરિકન કંપની યુનિક્યોર દ્વારા બનાવવામાં આવી છે અને તેના વિતરણ અધિકાર CSL બેહરિંગ પાસે છે. વાસ્તવમાં, હેમજેનિક્સ એક જીન થેરાપી છે અને કંપનીનો દાવો છે કે તેને માત્ર એક જ વાર લેવાથી હિમોફીલિયા બી મટાડી શકાય છે.
ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર ક્લિનિકલ એન્ડ ઇકોનોમિક રિવ્યૂ હેમજેનિક્સને સૌથી મોંઘી દવા ગણે છે. આ સ્વતંત્ર સંસ્થા દવાઓ અને અન્ય તબીબી ઉત્પાદનોની કિંમતનું મૂલ્યાંકન કરે છે. સંસ્થાના જણાવ્યા અનુસાર, માર્કેટમાં ઉપલબ્ધ અન્ય સિંગલ-ડોઝ જીન થેરાપી દવાઓ, જેમ કે ઝિન્ટેગ્લો ($2.8 મિલિયન) અને ઝોલજેન્ઝમા ($2.1 મિલિયન)ની સરખામણીમાં હેમજેનિક્સ ખૂબ જ મોંઘી છે. Zynteglo નો ઉપયોગ બીટા થેલેસેમિયાની સારવાર માટે થાય છે જ્યારે Zolgansma કરોડરજ્જુના સ્નાયુબદ્ધ કૃશતાથી પીડાતા દર્દીઓને આપવામાં આવે છે.
જીન થેરાપી માટે અસરકારક દવાઓની કિંમતો હંમેશા ખૂબ ઊંચી રહી છે. હેમજેનિક્સને યુએસ એડમિનિસ્ટ્રેશન તરફથી મંજૂરી મળ્યા બાદ CSL બેહરિંગે ગયા વર્ષે નવેમ્બરમાં કહ્યું હતું કે તેની કિંમત તેના ક્લિનિકલ, સામાજિક, આર્થિક અને નવીન મૂલ્યને ધ્યાનમાં રાખીને રાખવામાં આવી છે. કંપનીએ કહ્યું કે તે સિંગલ ડોઝ થેરાપી હોવાથી આ દવાની કિંમત હિમોફીલિયા બીની સારવારમાં પહેલાથી ઉપયોગમાં લેવાતા ઈન્જેક્શન કરતા ઓછી હશે. ફોર્બ્સ મેગેઝિનના એક અહેવાલ મુજબ, વર્ષ 2020માં, CSL બેહરિંગે તેના પ્રારંભિક ડેવલપર યુનિક્યોરને આ થેરાપીના લાઇસન્સ અને માર્કેટિંગ માટે $450 મિલિયન આપ્યા હતા.
હિમોફીલિયા બીની જૂની પદ્ધતિઓથી સારવારમાં દર્દીને તેના સમગ્ર જીવનમાં લગભગ બે કરોડ ડોલરનો ખર્ચ થાય છે. તે જ સમયે, હેમજેનિક્સનો ખર્ચ માત્ર 35 લાખ ડોલર છે. આ દ્રષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે તો આ દવા સસ્તી છે. કંપનીએ 2026 સુધીમાં આ દવાના વેચાણથી $1.2 બિલિયનની કમાણી કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખ્યો છે. CSL બેહરિંગે આગામી સાત વર્ષ માટે યુએસ માર્કેટમાં આ દવાનું વિતરણ કરવાનો અધિકાર મેળવ્યો છે.
ચાલીસ હજાર લોકોમાંથી લગભગ એક વ્યક્તિ ‘હિમોફીલિયા બી’ રોગથી પીડાય છે. તે સ્ત્રીઓ કરતાં પુરુષોમાં વધુ જોવા મળે છે. હિમોફિલિયા બે પ્રકારના હોય છે, A અને B. આ રોગ જિનેટિક કોડમાં ગરબડને કારણે થાય છે.
ફેક્ટર 9 નામનું પ્રોટીન, જે લોહીના ગંઠાઈ જવા માટે જરૂરી છે, તે બીમાર વ્યક્તિના શરીરમાં ઉત્પન્ન થતું નથી. આને કારણે, જીવલેણ રક્તસ્રાવનું જોખમ રહેલું છે. પરિબળ 9 જે રક્ત પ્લાઝ્મામાં હાજર છે. દર્દીઓને ઘણા અઠવાડિયા સુધી ફેક્ટર 9 ના ઇન્જેક્શન લેવા પડે છે. તે જ સમયે, હેમજેનિક્સના ઉત્પાદનમાં, પ્રયોગશાળા દ્વારા બનાવેલા વાયરસનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેમાં એક જનીન હોય છે જે પરિબળ 9 ઉત્પન્ન કરે છે. આને કારણે, ફેક્ટર 9 પ્રોટીન ઝડપથી ઉત્પન્ન થાય છે અને ઘા ઝડપથી સુકાઈ જાય છે. હેમજેનિક્સ માત્ર એક જ વાર લેવી જોઈએ.