વિડિયોકોન લોન કેસની સુનાવણી દરમિયાન, બોમ્બે હાઈકોર્ટે ICICI બેંકના ભૂતપૂર્વ MD અને CEO ચંદા કોચર અને તેમના પતિ દીપક કોચરની જામીન અરજી મંજૂર કરી છે. સુનાવણી દરમિયાન કોર્ટે સીબીઆઈને ફટકાર લગાવતા કહ્યું કે કેન્દ્રીય તપાસ એજન્સીએ આ મામલામાં પોતાની સત્તાનો દુરુપયોગ કર્યો છે. જસ્ટિસ અનુજા પ્રભુદેસાઈ અને એનઆર બોરકરની ડિવિઝન બેન્ચે ૬ ફેબ્રુઆરીએ જાન્યુઆરીમાં અન્ય બેન્ચ દ્વારા આપવામાં આવેલા જામીનના આદેશને મંજૂરી આપી હતી.
આજે ઉપલબ્ધ કરાયેલા આદેશ અનુસાર, હાઈકોર્ટે કહ્યું કે સીબીઆઈ એવા પુરાવા રજૂ કરવામાં નિષ્ફળ રહી જે સાબિત કરી શકે કે આ ધરપકડ જરૂરી હતી. તેથી આ ધરપકડ ગેરકાયદેસર ગણવામાં આવે છે. ચંદા કોચર અને તેમના પતિ તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યા ન હોવાની સીબીઆઈની દલીલને પણ કોર્ટે સ્વીકારવાનો ઈન્કાર કર્યો હતો. જેના કારણે તેની ધરપકડ કરવી પડી હતી. કોર્ટે કહ્યું કે આરોપીને બંધારણ મુજબ તપાસ દરમિયાન ચૂપ રહેવાનો અધિકાર છે. આને તપાસમાં અસહકાર ન ગણી શકાય. કોચર દંપતીની ૨૩ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૨ ના રોજ રૂ. ૩,૨૫૦ કરોડના વીડિયોકોન લોન કેસમાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
ICICI બેંકના ભૂતપૂર્વ મેનેજિંગ ડિરેક્ટર અને ચીફ એક્ઝિકયુટિવ ઑફિસર (CEO) ચંદા કોચર અને તેમના પતિ દીપક કોચરની સેન્ટ્રલ બ્યુરો ઑફ ઇન્વેસ્ટિગેશન (CBI) દ્વારા લોન છેતરપિંડીના કેસમાં ધરપકડ મગજ દોડાવ્યા વિના અને કાયદાનું યોગ્ય સન્માન કર્યા વિનૉ કરવામાં આવી હતી. બોમ્બે હાઈકોર્ટે કહ્યું છે કે આ સત્તાનો દુરુપયોગ છે.
જસ્ટિસ અનુજા પ્રભુદેસાઈ અને એન આર બોરકરની ડિવિઝન બેન્ચે ૬ ફેબ્રુઆરીએ કોચરની ધરપકડને ગેરકાયદેસર ગણાવી હતી અને જાન્યુઆરી ૨૦૨૩માં તેમને જામીન આપતા અન્ય બેન્ચ દ્વારા આપવામાં આવેલા વચગાળાના આદેશની પુષ્ટિ કરી હતી.
સોમવારે ઉપલબ્ધ કરાયેલા આદેશમાં, કોર્ટે કહ્યું હતું કે સીબીઆઈ એ દર્શાવવામાં અસમર્થ રહી છે કે તે સંજોગો અથવા સહાયક સામગ્રીનું અસ્તિત્વ છે જેના આધારે ધરપકડ કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો હતો.
તેમાં જણાવાયું છે કે આવા સંજોગોની ગેરહાજરી ધરપકડને ગેરકાયદે બનાવે છે.
અદાલતે કહ્યું, મનની અરજી કર્યા વિના અને કાયદાનું યોગ્ય સન્માન વિના આવી નિયમિત ધરપકડ એ સત્તાનો દુરુપયોગ છે.
કોર્ટે તપાસ એજન્સીની દલીલને સ્વીકારવાનો પણ ઇનકાર કર્યો હતો કે કોચર તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યા ન હોવાથી ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને કહ્યું હતું કે આરોપીઓને પૂછપરછ દરમિયાન મૌન રહેવાનો અધિકાર છે.
મૌન રહેવાનો અધિકાર ભારતીય બંધારણની કલમ ૨૦(૩)માંથી ઉદ્દભવે છે, જે આરોપીને સ્વપ્રઅપરાધ સામેનો અધિકાર આપે છે. તે કહેવું પૂરતું છે કે મૌન રહેવાના અધિકારનો ઉપયોગ અસહકાર સાથે સરખાવી શકાય નહીં,ૅ આદેશમાં જણાવ્યું હતું.
વિડિયોકોન-આઈસીઆઈસીઆઈ બેંક લોન કેસમાં સીબીઆઈ દ્વારા ૨૩ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૨ ના રોજ દંપતીની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.
તેમણે તરત જ ધરપકડને પડકારતા હાઈકોર્ટમાં જઈને તેને ગેરકાયદેસર જાહેર કરવાની માંગ કરી અને વચગાળાના આદેશ દ્વારા જામીન પર મુક્ત કરવા માંગ કરી.
૯ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૩ ના રોજ, કોર્ટે, વચગાળાના આદેશમાં, કોચરને જામીન આપ્યા, એ નોંધ્યું કે સીબીઆઈએ બેદરકારીથી અને યાંત્રિક રીતે અને મનની અરજી કર્યા વિના ધરપકડ કરી હતી.
૬ ફેબ્રુઆરીના આદેશમાં, બેન્ચે જણાવ્યું હતું કે ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ (ઘ્શ્વભ્ઘ્) ની કલમ ૪૧A નિયમિત ધરપકડ ટાળવા માટે દાખલ કરવામાં આવી હતી.
તે જણાવે છે કે આ જોગવાઈ ધરપકડની શક્તિને પ્રતિબંધિત કરે છે જ્યારે કોઈ આરોપી વ્યક્તિ પૂછપરછ માટે હાજર રહેવા માટે પોલીસ દ્વારા જારી કરાયેલ નોટિસનું પાલન કરે છે અને આદેશ આપે છે કે જ્યારે પોલીસનો અભિપ્રાય હોય કે તે જરૂરી છે ત્યારે જ ધરપકડ કરવામાં આવશે.
કોર્ટે અવલોકન કર્યું કે જો કે તે તપાસ એજન્સીના અધિકારક્ષેત્રમાં છે કે તે આરોપીની પૂછપરછ કરે અને મુદ્દા પર વ્યક્તિલક્ષી સંતોષ મેળવે, તે ન્યાયિક સમીક્ષાથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત નથી.
કોર્ટ વિચારણા કરી શકે છે કે શું સ્વતંત્રતાના વંચિતતાના કારણો વાજબી છે, વાજબી છે કે કાલ્પનિક છે, તેણે કહ્યું.
ખંડપીઠે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે કોચર વિરૂદ્ધ ફર્સ્ટ ઇન્ફોર્મેશન રિપોર્ટ (FIR) ૨૦૧૯માં દાખલ કરવામાં આવી હતી અને તેમને ૨૦૨૨માં પૂછપરછ માટે બોલાવવામાં આવ્યા હતા.
ગુનાની ગંભીરતા હોવા છતાં, અરજદારો (કોચર) ને ગુનાની નોંધણીની તારીખથી ત્રણ વર્ષથી વધુ સમયગાળા માટે પૂછપરછ અથવા સમન્સ મોકલવામાં આવ્યા ન હતા, તે જણાવ્યું હતું.
બેંચે કહ્યું કે, જૂન ૨૦૨૨ થી, જ્યારે પણ કોચરને કલમ ૪૧A હેઠળ નોટિસ જારી કરવામાં આવી, ત્યારે તેઓ CBI સમક્ષ હાજર થતા રહ્યા.
સીબીઆઈએ દાવો કર્યો હતો કે કોચરની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી કારણ કે તે તપાસમાં સહકાર આપી રહ્યો ન હતો અને કાવતરાના સમગ્ર પાસાનો પર્દાફાશ કરવા માટે તેની કસ્ટડીમાં પૂછપરછ જરૂરી હતી.
કોચર ઉપરાંત સીબીઆઈએ આ કેસમાં વીડિયોકોન ગ્રુપના સ્થાપક વેણુગોપાલ ધૂતની પણ ધરપકડ કરી હતી. હાઈકોર્ટે જાન્યુઆરી ૨૦૨૩માં પોતાના વચગાળાના આદેશમાં તેમને જામીન આપ્યા હતા.
તપાસ એજન્સીએ આરોપ લગાવ્યો છે કે ખાનગી ક્ષેત્રની ધિરાણકર્તા ICICI બેંકે બેંકિંગ રેગ્યુલેશન એક્ટ, ભારતીય રિઝર્વ બેંકની માર્ગદર્શિકા અને ક્રેડિટ નીતિનું ઉલ્લંઘન કરીને ધૂત-મોટેડ વીડિયોકોન જૂથની કંપનીઓને રૂ. ૩,૨૫૦ કરોડની લોનની સુવિધા મંજૂર કરી હતી.
આ પહેલા બોમ્બે હાઈકોર્ટની બેન્ચે ચંદા કોચર અને દીપક કોચરની ધરપકડને ગેરકાયદે જાહેર કરી હતી. ખંડપીઠે ૯ જાન્યુઆરી, ૨૦૨૩ના રોજ કોચર દંપતીને તેમની ધરપકડ બાદ તરત જ જામીન આપ્યા હતા. કોચર ઉપરાંત સીબીઆઈએ વીડિયોકોન ગ્રુપના સ્થાપક વેણુગોપાલ ધૂતની પણ ધરપકડ કરી હતી. હાઈકોર્ટે વચગાળાના આદેશમાં તેમને જામીન પણ આપ્યા હતા. CBIએ આરોપ લગાવ્યો હતો કે ICICI બેંકે બેંકિંગ નિયમો, RBI ગાઈડલાઈન અને બેંકની ક્રેડિટ પોલિસીનું ઉલ્લંઘન કરીને વીડિયોકોન ગ્રુપની કંપનીઓને ખોટી રીતે ૩,૨૫૦ કરોડ રૂપિયાની લોન મંજૂર કરી હતી. કોચર દંપતીની વીડિયોકોન-ICICI બેંક લોન કેસમાં કથિત છેતરપિંડીના સંબંધમાં ધરપકડ કરવામાં આવી હતી.