આજે હોળીનો તહેવાર દેશભરમાં ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવી રહ્યો છે. તમે અત્યાર સુધી હોળીના ઘણા રંગો જોયા હશે. મોટા શહેરોમાં હોળી માત્ર રંગો અને ગુલાલથી જ રમાય છે. પરંતુ બરસાનામાં લઠ્ઠમાર હોળી પણ ઉજવવામાં આવે છે. ગોકુલમાં હોળી લાકડીઓ વડે રમવામાં આવે છે અને વૃંદાવનમાં હોળી ફૂલોથી રમવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો કે મોક્ષની નગરી કાશીમાં એકદમ અદ્ભુત, અકલ્પનીય અને અનુપમ હોળી ઉજવવામાં આવે છે.
આ ભગવાન શિવની નગરી છે. વારાણસીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર, મહાદેવના ભક્તો સ્મશાનમાં બળેલા મૃતદેહોની રાખ સાથે હોળી રમે છે.
ફાગણ એકાદશીના દિવસે બાબા વિશ્વનાથની પાલખી નીકળે છે અને લોકો તેમની સાથે રંગ રમે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન શિવ માતા પાર્વતીને લઈ દરબારમાં પાછા ફરે છે. બીજા દિવસે, મહાદેવ તેમના કદરૂપી સ્વરૂપમાં સ્મશાન ગૃહમાં પાછા ફરે છે અને ઘાટ પર સળગતી ચિતાઓની રાખ સાથે હોળી રમે છે. આ સમય દરમિયાન લોકો ઢોલના નાદ, હર-હર મહાદેવના નારાઓ, ભાંગ, પાન અને થંડાઈ સાથે બિન્દાસ બની હોળી રમે છે. આ એક અદ્ભુત નજારો છે. લોકો માને છે કે રંગભરી એકાદશીના એક દિવસ પછી મશાનાથ પોતે ભક્તો સાથે હોળી રમે છે.
मां खेलैं मसाने में होरी,
दिगंबर खेलैं मसाने में होरी,
भूत पिशाच बटोरी,
दिगंबर खेलैं लखि सुन्दर फागुनी छटा की,
मन से रंग गुलाल हटा के ये,
चिता भस्म भरि झोरी,
दिगंबर खेलैं, नाचत गावत डमरू धारी,
छोड़ें सर्प गरल पिचकारी,
पीटैं प्रेत थपोरी, दिगंबर खेलैं मसाने में होरी..
भक्तों संग महादेव खेलते हैं होली
એવી માન્યતાઓ છે કે મહાદેવ માત્ર તેમના પરિવાર સાથે કાશીમાં રહેતા નથી, પરંતુ મહાદેવ અહીંના લોકો સાથે દરેક તહેવારોમાં સમાન રીતે ભાગ લેતા હતા. ફાગણ માસમાં ભક્તો સાથે રમાતી હોળીની પરંપરા આજે પણ જીવંત છે. આ દિવસે કાશીના લોકો ઢોલના નાદ અને હર હર મહાદેવના નાદ વચ્ચે એકબીજાને રાખ ચઢાવવાની પરંપરાનું પાલન કરે છે.
એવું કહેવાય છે કે કાશીના મણિકર્ણિકા ઘાટ પર ભગવાન શિવે મોક્ષ આપવાનું વ્રત લીધું હતું. કાશી એકમાત્ર એવું શહેર છે જ્યાં મનુષ્યનું મૃત્યુ પણ શુભ માનવામાં આવે છે. અહીં, રંગભરી એકાદશીના દિવસે, મહાદેવ દેવી પાર્વતીને લઈને આવ્યા હતા. અને પછી દેવતાઓ અને ભક્તો સાથે હોળી રમે છે. પરંતુ ભૂત, પિશાચ વગેરે જીવો તેમની સાથે રમી શકતા નથી. તેથી જ બીજા દિવસે બાબા મણિકર્ણિકા તીર્થ પર સ્નાન કરવા આવે છે અને તેમના અનુયાયીઓ સાથે ચિતાની ભસ્મ સાથે હોળી રમે છે.
ચિતાની રખની હોળી દર વર્ષે રમવામાં આવે છે. અબીર-ગુલાલથી પણ વધુ તેજ એવી અંતિમયાત્રાના ધુમાડા વચ્ચે ગુંજી ઉઠતા ભજનો વાતાવરણમાં એક અલગ જ માહોલ સર્જે છે. જેના કારણે આ સમયે હાજર દરેક જીવ ભગવાન શિવના રંગમાં રંગાઈ જાય છે.
ભગવાન શિવની નગરીમાં ભાંગ અને થંડાઈ વિના હોળી અધૂરી છે. અહીં ભાંગ એ ભગવાન શિવનો પ્રસાદ છે. હોળી દરમિયાન અહીં ભાંગનું આયોજન કરવામાં આવે છે. થંડાઈ પીસી તેમાં કેસર, પિસ્તા, બદામ, પાન, ગુલાબ, જાસ્મિન અને ભાંગ પણ ઉમેરવામાં આવે છે. જ્યારે કાશીના લોકો ભાંગ અને થંડાઈની મધુરતા અને ઢોલના તાલે ઉત્સાહપૂર્વક ગાય છે, ત્યારે તેમની આજુબાજુના લોકો પણ આ હોળીનું દ્રશ્ય જોઈ ભાવ વિભોર થઈ તેમાં જોડાય છે.