જ્યાં સોમવારે ભારતીય શેરબજારમાં ભયંકર ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો, તો તેનાથી વિપરીત, મંગળવારે પણ ચીનના બજારમાં જબરદસ્ત ઉછાળો જોવા મળ્યો હતો. આવી સ્થિતિમાં, મોટો પ્રશ્ન એ હતો કે ચીનના શેરબજારમાં અચાનક ઐતિહાસિક ઉછાળો કેવી રીતે આવી રહ્યો છે. તો તેનું કારણ ચીનના અર્થતંત્રને $142 બિલિયનનો બૂસ્ટર ડોઝ મળી રહ્યો છે.આખરે, આ બૂસ્ટર ડોઝ શું છે અને શું તે ભારત માટે ખરાબ સમાચાર છે?
કોવિડ પહેલા ચીનની અર્થવ્યવસ્થા પહેલાથી જ ધીમી પડી રહી હતી અને કોવિડની અસરથી તેની હાલત ખરાબ થઈ ગઈ હતી. આવી સ્થિતિમાં ચીને અર્થવ્યવસ્થામાં નવો પ્રાણ ફૂંકવા માટે 142.6 અબજ ડોલર (લગભગ 11.95 લાખ કરોડ રૂપિયા)નું બેલઆઉટ પેકેજ આપ્યું છે. તેની અસર ચીનના શેરબજાર પર પણ જોવા મળી રહી છે.
ચીનની સેન્ટ્રલ બેંક ‘પીપલ્સ બેંક ઓફ ચાઈના’ એ અર્થવ્યવસ્થાને પુનર્જીવિત કરવા માટે એક મોટું પગલું ભર્યું છે. દેશની બેંકોએ અનામત તરીકે જે નાણાં રાખવાના હોય તેનું કદ ઘટાડી દેવામાં આવ્યું છે. શુક્રવારે લેવાયેલા આ નિર્ણયથી દેશની બેંકો પાસે હવે લગભગ 142.6 બિલિયન ડોલરની વધારાની રકમ હશે, જે તેઓ લોન અથવા રોકાણના રૂપમાં બજારમાં રોકાણ કરી શકશે.
આ પગલાથી ચીને આ વર્ષે દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં વૃદ્ધિ વધારવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ પગલાથી ચીનની અર્થવ્યવસ્થા 5 ટકાની વૃદ્ધિ કરશે. ચીનની સેન્ટ્રલ બેંકે એવા સમયે બજારમાં તરલતા વધારવાનો નિર્ણય કર્યો છે જ્યારે એક દિવસ પહેલા જ ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગે સંકેત આપ્યા હતા કે વિશ્વની બીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા (ચીન)માં કેટલીક ‘નવી સમસ્યાઓ’ ઉભી થઈ રહી છે.
આ પગલું ચીનની અર્થવ્યવસ્થાને પાટા પર લાવવામાં મદદ કરશે. સમગ્ર વૈશ્વિક અર્થતંત્ર માટે ચીનની આર્થિક ગતિ પણ મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે આજે પણ ચીન ‘વિશ્વનું કારખાનું’ છે અને વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલામાં એક મહત્વપૂર્ણ કડી છે.
ચીનની અર્થવ્યવસ્થા લાંબા સમયથી દેવાના દલદલમાં ફસાયેલી હતી. ચીન પર દેવાનો બોજ વધારવાનું કામ પ્રોપર્ટી સેક્ટર દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું, જ્યાં માંગ કરતાં વધુ પ્રોપર્ટી અને અર્થતંત્રમાં સમાન લોનનો બોજ હતો. પ્રોપર્ટી બાબતે ચીનની હાલત એવી છે કે આજે ત્યાં ઘણા ભૂતિયા શહેરો છે. ઘણી જગ્યાએ, વિશ્વના સૌથી મોટા શહેરો અને વિશ્વ 7 અજાયબીઓની નકલો પણ હાજર છે.
ચીનના આ પગલાની સીધી અસર દેશના શેરબજાર પર જોવા મળી રહી છે. રોકાણકારોએ આ પગલાને આવકાર્યું છે, કારણ કે તેનાથી ઘરની ખરીદીમાં વધારો થવાની ધારણા છે. આટલું જ નહીં, સોમવારે શાંઘાઈ અને હોંગકોંગ બંને બજારોએ 16 વર્ષમાં સૌથી મોટો ફાયદો નોંધાવ્યો હતો. ચીનનો 300 બ્લુ ચિપ શેરનો ઇન્ડેક્સ ફેબ્રુઆરીથી 30 ટકા વધ્યો છે.
જ્યારે CSI 300 ઇન્ડેક્સ સોમવારે એક જ દિવસમાં 8.5 ટકાના વધારા સાથે બંધ થયો હતો. તે જ સમયે, શાંઘાઈ કમ્પોઝિટ ઇન્ડેક્સનું માર્કેટ કેપ એક દિવસમાં $ 166.84 બિલિયન વધ્યું અને 8.1 ટકા વધીને બંધ થયું.
ચીનનું આ પગલું ભારતની ભવિષ્યની ઘણી યોજનાઓને અસર કરશે. કોવિડ પછી ચીનની ધીમી ગતિથી ભારતના અર્થતંત્રને ઘણી રીતે ફાયદો થયો. ઉદાહરણ તરીકે, એપલ મેન્યુફેક્ચરિંગથી લઈને સેમિકન્ડક્ટર સુધીની ઘણી કંપનીઓ ભારતમાં રોકાણ કરવા આવી છે. એટલું જ નહીં, ભારત સરકારે આ માટે ઘણી પ્રોત્સાહક યોજનાઓ અને પેકેજો પણ જારી કર્યા છે.
પરંતુ ચીનનો આ બૂસ્ટર ડોઝ ત્યાં ડિમાન્ડ સાઇડ ઇકોનોમીને વેગ આપશે. અર્થવ્યવસ્થામાં નાણાંનો પ્રવાહ વધવાને કારણે રિયલ એસ્ટેટ અને ઓટો સેક્ટરમાં તેજી જોવા મળશે. આનો ફાયદો એ થશે કે ચીનની અર્થવ્યવસ્થા સ્થાનિક રીતે મજબૂત થશે. તે જ સમયે, ફેક્ટરીઓને સસ્તી લોન મળશે, જેના કારણે ચીનની કંપનીઓ ફરીથી મોટા ઓર્ડર લઈ શકશે. ઈલેક્ટ્રોનિક્સની માંગમાં વધારો પણ અર્થતંત્રને પુનર્જીવિત કરશે.