ભારત અને કેનેડા વચ્ચેના સંબંધો ફરી એકવાર ખરાબ થવા લાગ્યા છે. જો કેનેડાનું વલણ નહીં બદલાય તો તેની અસર બંને દેશો પર પડશે. કેનેડાની સૌથી મોટી તાકાત ભારતના હાથમાં છે. જો ભારત હાથ પાછો ખેંચી લે તો કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થાને પણ અસર થઈ શકે છે.
કેનેડા અને ભારત વચ્ચે તણાવ વધી રહ્યો છે. ભારતે કેનેડામાંથી તેના હાઈ કમિશનર અને અન્ય રાજદ્વારીઓ અને અધિકારીઓને પાછા બોલાવવાની પણ જાહેરાત કરી છે જેમને સતત નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યા છે.
જેના કારણે બંને દેશો વચ્ચે ફરી તણાવ વધવા લાગ્યો છે. જો કેનેડાનું વલણ આવું જ રહેશે તો દેખીતી રીતે જ બંને દેશો પર તેની અસર પડશે. કેનેડાની સૌથી મોટી તાકાત ભારતના હાથમાં છે. જો ભારત હાથ પાછો ખેંચી લે તો કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થાને પણ અસર થઈ શકે છે.
હકીકતમાં, દ્વિપક્ષીય વેપાર ઉપરાંત કેનેડા પણ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ પર ખૂબ નિર્ભર છે. જો કેનેડાના વલણને કારણે ભારત સાથેના સંબંધો બગડશે તો કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થાને ચોક્કસપણે અસર થશે. મોટી સંખ્યામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ માટે કેનેડા જાય છે અને દેશના અર્થતંત્ર અને અહીંની કોલેજો માટે નાણાંનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. આવી સ્થિતિમાં ચાલો જાણીએ કે કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થામાં ભારતીય વિદ્યાર્થીઓનું કેટલું યોગદાન છે.
ભારત સરકારના આંકડા અનુસાર 13 લાખથી વધુ ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ વિદેશમાં અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં ભારતીયો અભ્યાસ માટે વિદેશ જાય છે. મોટાભાગના ભારતીય વિદ્યાર્થીઓના અભ્યાસ માટે કેનેડા પ્રથમ પસંદગી છે. મોટાભાગના ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ અભ્યાસ માટે કેનેડા જાય છે. હાલમાં 4,27,000 ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ કેનેડામાં અભ્યાસ કરી રહ્યા છે. કેનેડામાં 40 ટકા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ છે અને તેઓ કેનેડિયન અર્થતંત્રમાં રૂપિયા 2.5 લાખ કરોડનું યોગદાન આપે છે. જે કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થાને મજબૂત બનાવે છે.
કેનેડા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓની પ્રથમ પસંદગી છે. કારણ કે અહીં ચૂકવવામાં આવતી ફી અન્ય દેશો કરતા ઓછી છે. જો કે આ ફી કેનેડિયન નાગરિકો માટે પણ ઓછી છે અને વિદેશી વિદ્યાર્થીઓએ ચાર ગણી વધુ ફી ચૂકવવી પડે છે. સરકારી ડેટા અનુસાર ભારતીયો સહિત વિદેશી વિદ્યાર્થીઓ કેનેડામાં સરેરાશ 8.7 લાખ રૂપિયાની ફી ચૂકવે છે.
ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ માત્ર ફી ચૂકવીને અને અભ્યાસ કરીને કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થામાં યોગદાન આપી રહ્યા છે, પરંતુ તેઓ અહીં કામ કરીને દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં પણ વધારો કરી રહ્યા છે. 2022ના ડેટા અનુસાર કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થામાં વિદેશી વિદ્યાર્થીઓનું યોગદાન 22.3 અબજ ડોલર હતું, જ્યારે એકલા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ 10.2 અબજ ડોલર એટલે કે રૂપિયા 85,000 કરોડનું યોગદાન આપી રહ્યા હતા.
એટલું જ નહીં કેનેડામાં ઘણી કોલેજો અને યુનિવર્સિટીઓ ભારતના આધાર પર ચાલી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં જો ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ ત્યાં જવાનું બંધ કરે અને કામ ન કરે તો ટ્રુડોનો ઘમંડ નીકળી જશે. જો ભારતે ભારતીય વિદ્યાર્થીઓ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો તો કેનેડાની અર્થવ્યવસ્થાને ઓછામાં ઓછા 85 હજાર કરોડ રૂપિયાનો ફટકો પડશે, આ તે જ નાણાં છે જે ભારતીયો ત્યાં શિક્ષણ અને રહેઠાણ પર ખર્ચી રહ્યા છે.