અમેરિકા
અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે બુધવારે રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકી સાથે યુદ્ધનો અંત લાવવા માટે ફોન પર વાત કરી હતી. ટ્રમ્પે પુતિન સાથે લગભગ દોઢ કલાક વાત કરી. બંને નેતાઓ એકબીજાના દેશોની મુલાકાત લેવા સંમત થયા. ટ્રમ્પે Xpost માં જણાવ્યું હતું કે, અમે અમારી ટીમ વચ્ચે તાત્કાલિક વાટાઘાટો શરૂ કરવા માટે પણ સંમત થયા છીએ. બીજી તરફ, ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રે યુક્રેનને મોટો ઝટકો આપ્યો છે. બેલ્જિયમમાં નાટો મુખ્યાલયમાં, યુએસ સંરક્ષણ સચિવ પીટ હેગસેથે સ્પષ્ટ કર્યું કે અમેરિકા હવે યુક્રેનને પહેલાની જેમ મોટી આર્થિક અને લશ્કરી સહાય પૂરી પાડશે નહીં. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે ટ્રમ્પ નાટોમાં યુક્રેનના સભ્યપદને સમર્થન આપતા નથી. હેગસેથે કહ્યું કે યુક્રેન માટે હવે 2014 પહેલાની સરહદો પર પાછા ફરવું અશક્ય છે. રશિયા સાથેના કોઈપણ શાંતિ કરાર માટે અમેરિકા યુક્રેનમાં સૈનિકો મોકલશે નહીં.
રોઇટર્સના અહેવાલ મુજબ, ટ્રમ્પે વિદેશ સચિવ માર્કો રુબિયો, સીઆઈએના ડિરેક્ટર જોન રેટક્લિફ, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર માઈકલ વોલ્ટ્ઝ, રાજદૂત અને ખાસ દૂત સ્ટીવ વિટકોફને વાટાઘાટોનું નેતૃત્વ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. ક્રેમલિન અનુસાર, પુતિન અને ટ્રમ્પે લગભગ દોઢ કલાક સુધી ટેલિફોન પર વાત કરી અને બેઠક પર સંમતિ સધાઈ. તેમની વાતચીત દરમિયાન, પુતિને ટ્રમ્પને મોસ્કોની મુલાકાત લેવાનું આમંત્રણ પણ આપ્યું. યુક્રેનિયન રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકીએ કહ્યું- “મેં અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ સાથે વાત કરી. રશિયન આક્રમણને રોકવા અને કાયમી, વિશ્વસનીય શાંતિ સુનિશ્ચિત કરવા માટે બંને દેશો તેમના આગામી પગલાંઓ નક્કી કરવા માટે સાથે મળીને કામ કરી રહ્યા છે તેના પર ભાર મૂક્યો.”
એક દિવસ પહેલા, 11 ફેબ્રુઆરીના રોજ, યુક્રેનિયન રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકીએ કહ્યું હતું કે યુક્રેન યુદ્ધ અટકાવવા માટે રશિયા સાથે જમીનની આપ-લે કરવા તૈયાર છે. બ્રિટિશ અખબાર ધ ગાર્ડિયનને આપેલા ઇન્ટરવ્યૂમાં ઝેલેન્સકીએ કહ્યું હતું કે જો ટ્રમ્પ રશિયા અને યુક્રેનને એક પ્લેટફોર્મ પર લાવવામાં સફળ થાય તો આ શક્ય છે. ઝેલેન્સકીએ એ પણ સ્વીકાર્યું કે તેઓ અમેરિકન મદદ વિના યુદ્ધ લડી શકતા ન હતા. તેમણે કહ્યું કે કેટલાક લોકો એવું કહે છે કે યુરોપ અમેરિકા વિના પણ યુક્રેનનું રક્ષણ કરી શકે છે. પણ એ સાચું નથી. યુક્રેનની સુરક્ષા અમેરિકા વિના શક્ય નથી.
યુક્રેને ઓગસ્ટ 2024માં રશિયાના કુર્સ્ક પર હુમલો કર્યો અને આશરે 1,300 ચોરસ કિલોમીટરનો વિસ્તાર કબજે કર્યો. જોકે, રશિયાએ વળતો હુમલો કર્યો અને ગુમાવેલી જમીનનો લગભગ અડધો ભાગ પાછો મેળવ્યો. જોકે, ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે યુક્રેન હજુ પણ મોટા રશિયન પ્રદેશ પર કબજો કરે છે. તે તેનો ઉપયોગ રશિયા સાથે સોદો કરવા માટે કરશે. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે અમને તેમની જમીનના બદલામાં અમારી જમીન મળશે. જોકે, તેમણે એ જણાવ્યું ન હતું કે રશિયન કબજાના બદલામાં યુક્રેન કયા પ્રદેશની માંગ કરશે. આ પ્રશ્નના જવાબમાં ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે દરેક યુક્રેનિયન જમીન તેમના માટે મહત્વપૂર્ણ છે. હાલમાં, તેણે કોઈ ખાસ સ્થળ વિશે વિચાર્યું નથી. રશિયાએ યુક્રેનના 5 પ્રદેશો પર કબજો કર્યો – 2014માં ક્રિમીઆ, 2022માં ડોનેટ્સક, ખેરસન, લુગાન્સ્ક અને ઝાપોરિઝ્ઝિયા..
અમેરિકામાં ટ્રમ્પના શપથ ગ્રહણ બાદ રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધનો અંત લાવવાની ચર્ચાઓ વધી ગઈ છે. ચૂંટણી દરમિયાન ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે તેઓ શપથ લીધાના 24 કલાકની અંદર યુદ્ધ બંધ કરી દેશે. ગયા મહિને, યુક્રેન માટે ટ્રમ્પના ખાસ શાંતિ દૂત કીથ કેલોગે કહ્યું હતું કે તેમનો ધ્યેય ટ્રમ્પ વહીવટના પ્રથમ 100 દિવસમાં યુદ્ધ અટકાવવાનો છે. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે તેઓ 14 ફેબ્રુઆરીએ મ્યુનિક સુરક્ષા પરિષદમાં યુએસ ઉપરાષ્ટ્રપતિ જેડી વાન્સને મળશે. જેડી વાન્સ લાંબા સમયથી યુક્રેનને યુદ્ધ લડવા માટે અમેરિકાની સહાયના ટીકાકાર રહ્યા છે. સત્તામાં આવ્યા પછી, તેઓ યુક્રેન પર યુદ્ધ રોકવા માટે દબાણ કરી રહ્યા છે.
ટ્રમ્પે 10 ફેબ્રુઆરીએ કહ્યું હતું કે તેઓ ટૂંક સમયમાં તેમના ખાસ દૂત કીથ કેલોગને યુક્રેન મોકલશે. તેમને યુદ્ધ રોકવા માટે પ્રસ્તાવ તૈયાર કરવાનું કામ સોંપવામાં આવ્યું છે. અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ટૂંક સમયમાં યુદ્ધ બંધ કરવાનો આગ્રહ રાખી રહ્યા છે પરંતુ ઝેલેન્સકી કોઈપણ કરાર પર પહોંચવા માટે અમેરિકા પાસેથી મજબૂત સુરક્ષા ગેરંટી ઇચ્છે છે. ઝેલેન્સકીને ડર છે કે સુરક્ષા ગેરંટી વિના, રશિયા પાસે ફરીથી સંગઠિત થવા અને નવા હુમલા માટે પોતાને સજ્જ કરવાનો સમય હશે. તેઓ યુક્રેન-રશિયા સરહદ પર શાંતિ રક્ષા દળ અથવા યુક્રેન માટે નાટો સભ્યપદ ઇચ્છે છે. ઝેલેન્સકીએ એમ પણ કહ્યું કે તેઓ યુક્રેનના પુનઃવિકાસ માટે અમેરિકન કંપનીઓને આકર્ષક ઓફરો આપવા તૈયાર છે. તેમણે કહ્યું કે યુક્રેનને બચાવવામાં મદદ કરવા માંગતા લોકોના લાભ માટે તેઓ વિગતવાર વાટાઘાટો કરવા તૈયાર છે. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે યુક્રેન પાસે યુરોપમાં સૌથી વધુ ખનિજ ભંડાર છે. આ રશિયાના હાથમાં જાય તે અમેરિકાના હિતમાં નથી. તેઓ અમેરિકન કંપનીઓને અહીં રોકાણ કરવાની તક આપી શકે છે જેથી યુક્રેન માટે નોકરીઓનું સર્જન થાય અને અમેરિકન કંપનીઓ પણ નફો કમાય.