ફરી એકવાર દિલ્હી NCRની ધરતી ભૂકંપના કારણે ધ્રૂજી ઉઠી છે. સતત ત્રણ દિવસમાં બીજી વખત આવું બન્યું છે. અગાઉ 3 નવેમ્બરે દિલ્હીથી પટના સુધી ભૂકંપના તીવ્ર આંચકા અનુભવાયા હતા, જેની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 6.4 માપવામાં આવી હતી. સોમવારે સાંજે આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર અંદાજે 5.6 હતી. બંને ભૂકંપનું કેન્દ્ર નેપાળ હતું.અલબત્ત, સોમવારે આવેલા ભૂકંપની તીવ્રતા અગાઉના ભૂકંપ કરતાં ઓછી હતી, પરંતુ તેનો આતંક વધુ હતો.
નેપાળમાં શુક્રવારે મોડી રાત્રે આવેલા ભૂકંપના કારણે ઘણા મકાનો ધરાશાયી થઈ ગયા હતા, જેના કારણે 150થી વધુ લોકોના મોત થયા હતા અને લગભગ એટલી જ સંખ્યામાં લોકો ગુમ થયા હતા. આવી સ્થિતિમાં સોમવારે જ્યારે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા ત્યારે લોકો ગભરાઈને ઘરની બહાર નીકળી ગયા હતા. લાંબા સમય સુધી અરાજકતાનું વાતાવરણ હતું.
દિલ્હી એનસીઆર માટે આ વધુ ચિંતાનો વિષય છે કારણ કે આ વર્ષે ભૂકંપની ઘટનાઓમાં અણધાર્યો વધારો થયો છે. ખાસ વાત એ છે કે આ વર્ષે દિલ્હી NCRના લોકોએ વર્ષના પહેલા દિવસે જ ભૂકંપનો પહેલો આંચકો અનુભવ્યો હતો. ત્યારથી ભૂકંપની તીવ્રતા સતત વધી રહી છે. એવા સવાલો પણ ઉઠી રહ્યા છે કે શું વારંવાર આવતા આ ભૂકંપ કોઈ મોટી દુર્ઘટનાનો સંકેત તો નથી આપી રહ્યા?
વર્ષ 2023માં અત્યાર સુધીમાં 38 વખત ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા છે. સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત વિસ્તાર દિલ્હી એનસીઆર છે. નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી અનુસાર, વર્ષના પહેલા જ દિવસે દિલ્હી-એનસીઆરમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા, જેની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર 3.8 હતી. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર હરિયાણાનું ઝજ્જર હતું. જો વર્ષના સૌથી મજબૂત ભૂકંપની વાત કરીએ તો બે દિવસ પહેલા આવેલો 6.4ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ સૌથી મજબૂત હતો, જેણે નેપાળમાં તબાહી મચાવી હતી.
નવેમ્બર મહિનામાં છ દિવસ વીતી ગયા છે પરંતુ આ છ દિવસમાં 5 વખત ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા છે. તેની શરૂઆત 1 નવેમ્બરે જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં આવેલા ભૂકંપથી થઈ હતી. આ ભૂકંપની તીવ્રતા 3.2 હતી. આ પછી, 3 નવેમ્બરની રાત્રે 6.4 તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો, જેણે નેપાળમાં નોંધપાત્ર તબાહી મચાવી. સોમવારે ફરી ભૂકંપ આવ્યો તે પહેલા દેશમાં ત્રણ વખત ધરતી ધ્રૂજી ગઈ હતી, જોકે તેની તીવ્રતા ઓછી હોવાને કારણે તેનો અનુભવ થયો ન હતો.
નેશનલ સેન્ટર ફોર સિસ્મોલોજી અનુસાર, અયોધ્યામાં 5 નવેમ્બરે બપોરે 1:07 વાગ્યે 3.6 તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ ઉપરાંત ગઈકાલે સાંજે 5.42 કલાકે મણિપુરમાં પણ 3.1ની તીવ્રતાના ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. આંદામાન, તિમોર, બેલોનિયા, અફઘાનિસ્તાનમાં બે વખત અને તાજીકિસ્તાનમાં બે વખત આવેલા ભૂકંપનો આ યાદીમાં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો નથી.
પૂર્વોત્તર રાજ્યોમાં 2 ઓક્ટોબરે ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા, તેમની તીવ્રતા રિક્ટર સ્કેલ પર અંદાજે 5.2 હતી. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર ઉત્તર ગારો હિલ્સ હતું, આ ભૂકંપના આંચકા બિહાર સુધી અનુભવાયા હતા. બીજા જ દિવસે, 3 ઓક્ટોબરે, દિલ્હી NCR સહિત સમગ્ર ઉત્તર ભારતમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા, જેની તીવ્રતા 6.2 હતી.
5 ઓક્ટોબરે ફરી એકવાર દિલ્હી NCRની ધરતી ધ્રૂજતી હતી, આ ભૂકંપ ઉત્તરાખંડમાં આવ્યો હતો, જેની તીવ્રતા 3.2 હતી. 15 ઓક્ટોબરે ફરી એકવાર દેશની રાજધાની અને આસપાસના વિસ્તારોમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા, આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર હરિયાણાનું ફરીદાબાદ હતું. 30 ઓક્ટોબરે પૃથ્વી ફરી એક વાર ધ્રૂજી ઉઠી, આ વખતે તેની તીવ્રતા 3.1 હતી. આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર હરિયાણાનું ઝજ્જર હતું.
જુલાઈ મહિનામાં 21મીએ પહેલો ભૂકંપ આવ્યો હતો, તેની તીવ્રતા 3.4 હતી, જેનું કેન્દ્ર રાજસ્થાન હતું. આ પછી તરત જ 29 જુલાઈએ આંદામાન સમુદ્રમાં 5.9ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. 5 ઓગસ્ટે દિલ્હી-NCR સુધી આંચકા અનુભવાયા હતા, આ ભૂકંપનું કેન્દ્ર અફઘાનિસ્તાન હતું. આ પછી 14 ઓગસ્ટે મેઘાલયમાં 5.4 અને બંગાળની ખાડીમાં 4.4ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. 12 સપ્ટેમ્બરે ફરી એકવાર આંદામાનમાં ભૂકંપના કારણે ધરતી ધ્રૂજી ઉઠી હતી.
એપ્રિલથી જૂન સુધી વારંવાર ભૂકંપ આવતા રહ્યા. 12મીએ બિહારથી પશ્ચિમ બંગાળ સુધી રિક્ટર સ્કેલ પર 4.3ની તીવ્રતાના આંચકા અનુભવાયા હતા. આ પછી 30 એપ્રિલે આસામના ગુવાહાટીમાં 4.1, જમ્મુ-કાશ્મીરમાં 4.1 અને 28 મેના રોજ અફઘાનિસ્તાનના ફૈઝાબાદમાં 5.2ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ પછી, 29 મેના રોજ પૃથ્વી ઉત્તરાખંડથી પૂર્વોત્તર તરફ ધ્રૂજી ગઈ. 5 જૂને આંદામાન અને નિકોબારમાં, ત્યારબાદ 12 જૂને જમ્મુ અને કાશ્મીર, 14 જૂને જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખમાં અને પછી 17 જૂને ભૂકંપના આંચકા આવ્યા હતા.
વર્ષના પહેલા જ દિવસે 3.8 તીવ્રતાના ભૂકંપે દિલ્હી-એનસીઆરના લોકોને આંચકો આપ્યો હતો, તેનું કેન્દ્ર હરિયાણામાં ઝજ્જર હતું. આ પછી 6 જાન્યુઆરીએ અફઘાનિસ્તાનમાં 5.9ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. હિમાચલ પ્રદેશમાં 14 જાન્યુઆરીએ અને બરાબર 10 દિવસ પછી 24 જાન્યુઆરીએ દિલ્હી-એનસીઆરમાં ભૂકંપના આંચકા અનુભવાયા હતા. આ વર્ષે 30 જાન્યુઆરીએ ગુજરાતના કચ્છમાં 3.2ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ પછી, 3 ફેબ્રુઆરીએ, 3.2 તીવ્રતાનો ભૂકંપ અનુભવાયો, જેનું કેન્દ્ર કુરુક્ષેત્ર હતું.
તેના બીજા જ દિવસે, ગુજરાતના અમેરલીમાં અને તેના 24 કલાક પછી તેલંગાણાના નિઝામાબાદમાં 3.1ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ આવ્યો. આસામમાં 12 ફેબ્રુઆરીએ અને સિક્કિમમાં 13 ફેબ્રુઆરીએ ભૂકંપ આવ્યો હતો. મણિપુરમાં 28 ફેબ્રુઆરીએ ભૂકંપ આવ્યો હતો. આ સિવાય માર્ચમાં દિલ્હી એનસીઆરમાં 6.6ની તીવ્રતાનો ભૂકંપ અનુભવાયો હતો, જેનું કેન્દ્ર અફઘાનિસ્તાન હતું. આ પછી 21 માર્ચે અરુણાચલ પ્રદેશમાં ભૂકંપ આવ્યો હતો.