ભુજ
અદાણી પોર્ટ્સ અને સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન (APSEZ) એ ઓસ્ટ્રેલિયામાં નોર્થ ક્વીન્સલેન્ડ એક્સપોર્ટ ટર્મિનલ (NQXT) ના સંપાદન સાથે વૈશ્વિકસ્તરે દેશને વધુ મજબૂત બનાવવા નિર્ણાયક પગલું ભર્યુ છે. આ સંપાદન મહત્વપૂર્ણ ભારતીય વેપાર કોરિડોર સાથે વ્યૂહાત્મક પોર્ટ નેટવર્ક બનાવવાના APSEZ ના લાંબા ગાળાના વિઝન સાથે સુસંગત કંપનીને એશિયા-પેસિફિક સહિત ભારતીય વેપાર કોરિડોરમાં વૃદ્ધિના નવા તબક્કા માટે સ્થાન આપે છે.
વૈશ્વિક રોકાણકારો મહત્વપૂર્ણ બંદર માળખા પર જેમ જેમ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યા છે, તેમ APSEZ આંતરરાષ્ટ્રીય માળખાને વિસ્તૃત કરી રહ્યું છે. સંસાધનોથી સમૃદ્ધ ક્વીન્સલેન્ડ સ્થિત ઊંડા પાણીની સુવિધાયુક્ત NQXT ટર્મિનલ વ્યૂહાત્મક મૂલ્ય પ્રદાન કરે છે. તેના 90% કાર્ગો વોલ્યુમમાં એશિયન બજારો પૈકી ચીન અને ભારત હોવાથી, આ ટર્મિનલ પૂર્વ-પશ્ચિમ વેપાર કોરિડોર પર APSEZ ના નિયંત્રણને મજબૂત બનાવે છે. NQXT ઓસ્ટ્રેલિયાના કોલસા અને ચીજવસ્તુઓના સમૃદ્ધ ભંડાર સુધી સીધી પહોંચ ધરાવે છે. આ બંદર ભારત અને જૂથની વ્યાપક મહત્વાકાંક્ષાઓ સાથે ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ભાવિ નિકાસમાં પણ કેન્દ્રિય ભૂમિકા ભજવવા તૈયાર છે.
NQXTનું સંપાદન FY25 ના અંદાજોના આધારે APSEZ ના કાર્ગો વોલ્યુમમાં 8% અને તેના EBITDA માં 6.4% નો વધારો કરે છે. મહત્ત્વની વાત એ છે કે, તે FY30 સુધીમાં તેના વોલ્યુમને બમણું | વોલ્યુમને બમણું કરીને 1 અબજ મેટ્રિક ટન પ્રતિ વર્ષ (MTPA) કરવાના કંપનીના લક્ષ્યને વેગ આપવા મદદરૂપ છે. હવે APSEZ નો પોર્ટફોલિયો 19 બંદરો અને ટર્મિનલ્સ સુધી વિસ્તરે છે – જેમાં 15 સ્થાનિક અને 4 વિદેશી (ઇઝરાયલ, તાંઝાનિયા અને શ્રીલંકા) છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં કંપનીનું આ ચોથું વિદેશી સંપાદન છે, જે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારોમાં સતત વધારાને મજબૂત બનાવે છે.
APSEZ એ ભારતના વેપાર હિતોને જાળવી રાખી આંતરરાષ્ટ્રીય સ્થળોને ટાર્ગેટ બનાવે છે. એક વરિષ્ઠ કંપની અધિકારી મુજબ “કંપની તેની વિદેશી યોજનાઓમાં ફક્ત એવા જ સ્થળોએ ભાગ લેશે જ્યાં ભારતીય વેપાર માર્ગો મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવશે.”
અમેરિકા-ચીનના વધતા વેપારી તણાવ વચ્ચે વૈશ્વિક બંદર માળખાગત સુવિધાઓ વિકસતા ભૂરાજકીય અને આર્થિક પરિદૃશ્યમાં એક કેન્દ્રબિંદુ બની ગઈ છે. તાજેતરના મેગા-સોદાઓ – જેમ કે બ્લેકરોકનો પનામા પોર્ટ્સમાં $23 બિલિયનનો રસ અને ગ્લોબલ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પાર્ટનર્સનું $12.5 બિલિયનનું સંપાદન – વિશ્વભરમાં બંદરોના વધતા વ્યૂહાત્મક મહત્વને પ્રકાશિત કરે છે. તેવામાં APSEZ દ્વારા NQXTનું સંપાદન વૈશ્વિક વેપાર કોરિડોરમાં કંપનીના લીવરેજને વધારે છે.
રસપ્રદ વાત એ છે કે, આ સંપાદન NQXT ટર્મિનલને પૂર્ણ વર્તુળમાં લાવે છે. 2011 માં APSEZ દ્વારા તે 2 બિલિયન યુએસ ડોલરમાં હસ્તગત કરવામાં આવ્યું હતું. આ સંપત્તિ 2013 માં પ્રમોટર જૂથને વેચવામાં આવી હતી, જેનાથી કંપની તેના સ્થાનિક પદચિહ્નને વિસ્તૃત કરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી શકી હતી. મજબૂત બેલેન્સ શીટ અને ભારતમાં પ્રભુત્વ ધરાવતી સ્થિતિ સાથે APSEZ હવે 2.4 બિલિયન યુએસ ડોલરના મૂલ્યાંકન સાથે કમબેક કરી રહ્યું છે.
વૈશ્વિકસ્તરે સૌથી વધુ સંસાધનોથી સમૃદ્ધ રાષ્ટ્રોમાંના એક ઓસ્ટ્રેલિયાએ બંદર ક્ષેત્રમાં લગભગ 9 અબજ યુએસ ડોલરના ચીની રોકાણો આકર્ષ્યા છે. જે તાંઝાનિયા પછી બીજા ક્રમે છે. જ્યારે ઓસ્ટ્રેલિયા ઔપચારિક રીતે ચીનના બેલ્ટ એન્ડ રોડ પહેલનો ભાગ નથી, ત્યારે વૈશ્વિક સંસાધન અને વેપાર પરિદૃશ્યમાં તેનું મહત્વ નિર્વિવાદ છે. ભારત માટે ઓસ્ટ્રેલિયા મહત્વપૂર્ણ કાચા માલ અને ભવિષ્યના ઉર્જા પુરવઠા, જેમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજન અને દુર્લભપૃથ્વીનો સમાવેશ થાય છે. લાંબા ગાળાની પહોંચ સુરક્ષિત કરવામાં મુખ્ય ભાગીદારનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
APSEZ દ્વારા NQXT ટર્મિનલનું સંપાદન ફક્ત બંદર વોલ્યુમ વધારવા કરતાં એક વ્યૂહાત્મક બાબત છે જે ભૂગોળ, સંસાધનો અને વેપાર પ્રવાહને એકસાથે લાવે છે. તે વિશ્વ સાથે ભારતની કનેક્ટિવિટી વધારી રાષ્ટ્રહિતનું કામ પણ કરે છે. અદાણી પોર્ટ્સ ફક્ત લોજિસ્ટિક્સ ખેલાડી તરીકે જ નહીં, પરંતુ ભારતના વૈશ્વિક વેપાર મહત્વાકાંક્ષાઓના મુખ્ય સક્ષમકર્તા તરીકે સ્થાન આપી રહ્યું છે.